به بهانه سالروز درگذشت حاج قربان سلیمانی،
زندگی ساده و تلاش صادقانه حاج قربان در تحویل نغمه به جامعه
به گزارش دست و هنر خراسان رضوی یک پژوهشگر موسیقی نواحی اظهار داشت: حاج قربان در تحویل نغمه به جامعه تلاش صادقانه ای داشت، او یک مرد بزرگ بود که با وجود اینکه مورد بی مهری مسئولان قرار گرفت اما هیچگاه دم برنیاورد.
۳۰ دی ماه سالروز درگذشت حاج قربان سلیمانی است؛ او هنرمند شناخته شده ای است که هنرنمایی وی در جشنواره اوینیون بسیاری را به هنر خود جلب کرد و پدیده ای شد که از یادها نخواهد رفت؛ در ادامه هوشنگ جاوید پژوهشگر موسیقی نواحی درباره زندگی و هنر صادقانه این گنج موسیقی خراسان روایت می کند.
هوشنگ جاوید به ایسنا اظهار داشت: حاج قربان در تحویل نغمه به جامعه تلاش صادقانه ای انجام می داد. هم ساز و هم صدایش آن قدر با معنویت درون و با احساسات، به اثر هنری اش گره می خورد که وقتی کاری را برای هر جای دنیا که اجرا می کرد، مخاطب از هنرش بهره لازم را می برد.
وی افزود: حاج قربان در تحویل نغمه کوتاهی نمی کرد و خیلی خوب از پس اجراها بر می آمد، علت آن هم یک عمر بخشی گری وی بود. او بخشی گری را بعنوان بخشیِ کتابی دنبال کرده بود، چونکه کتاب می خواند و حتی خودش می نوشت و جزء بخشی هایی بود که دست کم ۱۲ کتاب و ۱۲ داستان بزرگ را در حافظه اش داشت، خیلی خوب اجرا می کرد خصوصاً هنر بخشی گری موسیقی ترک های خراسان را و همین بود که کارش خیلی خوب در جهان جا افتاده بود.
جاوید بیان نمود: این نسل از بخشی ها اصلا نیاز به پژوهش نداشتند. بخشی ها در گذشته با هم ارتباط خوبی داشتند، هنرمندان گلستان به قوچان می آمدند و هنرمندان قوچان به گلستان می رفتند و... همین طور هنرمندان این دو استان به تربت جام نیز می رفتند؛ بخشی ها از مناطق مختلف آن چیزی را که باید از هم دیگر یاد بگیرند، یاد می گرفتند و در حقیقت با همین ارتباطات مستمر با راز و رمز همدیگر آشنا می شدند و این همان کار پژوهشی بود که امروزه به آن اعتقاد داریم.
حاج قربان مدتی به ساز دست نبرد و یک دوره سکوت در ضمن فعالیت هنری او وجود داشت، این پژوهشگر موسیقی در اینباره خاطرنشان کرد: ایشان پس از انقلاب توبه کرده بودند، ساز را کنار گذاشته بودند و دیگر ساز نمی زدند. پس از انقلاب به ایشان می گویند که نباید ساز بزنید، حرام است و او هم دوتار را کنار می گذارد. در اوایل انقلاب همکاران رادیویی ما در خراسان برنامه ای داشتند که در مورد آواها و نواهای خراسان به روستاییان می پرداختند. دو نفر از همکاران ما که برای پژوهش به منطقه علی آباد قوچان می روند، متوجه می شوند که شخصی به نام حاج قربان دوتار می زده است.
ایشان با شیوه کار آموزشگاه ها موافق نبود و سیستم مرید و مرادی را قبول داشت
وی افزود: مرحوم آقای جاراللهی که صدابردار و قاری قرآن و فرد مذهبی بودند به همراه خانم مریم بهروان که گزارشگر بودند با حاج قربان مصاحبه کرده و دوتار نوازی ایشان را ضبط و در برنامه رادیویی پخش می کنند. پخش صدای دوتار حاج قربان، آغازگر فعالیت مجدد ایشان می شود، چون آقای جاراللهی در صحبت با ایشان می گوید که این میراث شما است، اگر تحویل نسل بعدی ندهید اشتباه کرده اید و ایشان هم کار را از سر می گیرد. پس از آن بحث جشنواره ها پیش می آید و در این جشنواره ها بوسیله ساز توانایی خودرا نشان داده است.
جاوید درباره شیوه آموزشی حاج قربان نیز اظهار داشت: ایشان با شکل و شیوه کار آموزشگاه ها موافق نبود، می گفت کسی که مشتاق است و شوق کار را دارد حتما باید مانند گذشته ها کنار من بنشیند و ببیند من چه کاری انجام می دهم و همان را اجرا کند، چونکه خود ایشان هم همین گونه راه و رسم بخشی گری را یاد گرفته بود. به اصطلاح در سیستم مرید و مرادی قدیم با هم رفتار می کردند. در مکاتب موسیقی خراسان و در کل ایران آموزش به صورت مرید و مرادی بوده است، یعنی شاگرد پیش استاد می رفت و ماه ها و یا حتی سال ها در آن جا می ماند و زحمت می کشید.
وی افزود: حتی رسم بر این بوده که کارهای خانه آن استاد را انجام می دادند، حال اگر استاد کشاورز بود باید می رفت و همراه ایشان شخم می زد، کشت و برداشت می کرد و اینگونه کار موسیقی را هم در کنارش می آموخت. ایشان می گفتند ولی حالا که به این روش عمل نمی گردد حداقل بیاید کنار ما زانو بزند و ببیند من چه کاری انجام می دهم همان کار را انجام بدهد، ببیند چگونه به دوتار دست می زنم او نیز همچنین ساز بردارد.
این پژوهشگر موسیقی اضافه کرد: باید برای آموزش مکتب پدید می آمد که نیامد. بزرگانی مانند یگانه و حاج قربان رفتند، همین اواخر سهراب محمدی هم رفت. این ها جانشین و شاگرد ندارند. حاج قربان در مورد جایگاه بخشی می گفت وقتی بخشی وارد جایی می شد، برایش جایگاهی خاص قائل بودند و باید حتما در بالای مجلس جای می گرفت. بخشی هم باید حتما داستان های خاص و سنگین اجرا می کرد و به سمت ترانه نمی رفت.
به همان اندازه که مسئولان به زندگی حاج قربان اهمیت ندادند حرف هایش را هم نشنیدند
وی اظهار نمود: امروزه متاسفانه چیزی سر جای خودش نیست، نمی توانیم حرفی بزنیم، کسی حرف ما را گوش نمی دهد. به همان اندازه که مسئولان به زندگی این انسان اهمیت نداده اند حرف هایش را هم نشنیده اند.
جاوید از خاطره آخرین دیدار خود نیز چنین اظهار داشت: آخرین دیدارم با حاج قربان در زمستان بود که به منزل ایشان رفتم. علی آباد را مه گرفته بود. پیرمرد در آن برف و سرما چون در خانه خودش سوخت نداشت، به خانه پسرش علی رضا رفته بود که گرم شود. مردی که به او دکترا داده بودند و دنیا او را می شناخت حتی نشریه هایی مثل لوموند و فیگارو در موردش مطلب نوشته بودند، برایش یک آفتابه مسی را پُر آب کرده و روی بخاری نفتی گذاشته بودند که گرم بماند تا در صورت نیاز دستانش را با آن آب بشوید.
وی بیان نمود: این انسان تا این اندازه از دیدگاه مسئولان شهری و استانی از زندگی دور مانده بود اما پز می دادند که ما حاج قربان را به جهان معرفی کردیم خوب این ادعاها چه فایده ای برای این آدم داشت، به زندگی ایشان نگاه جدی نکردند. من دقیقا این سوال را از حاج قربان پرسیدم که حاجی این به جهان فرستادن ها و اول شدن ها را داری، بعد اینگونه زندگی می کنی؟ در پاسخ گفت هوشنگ جان به قول ما خراسانی ها وقتی کاره علی قلی براره (برادره)، وقتی مُزده علی قلی دزده؛ و با همین یک جمله حرفش را زد.
او افزود: به حاج قربان گفتم این روزها که هوا سرد است و نمی توانی کار کنی چه حسی داری (چون حاج قربان کشاورزی می کرد و کارهایش را خودش انجام می داد)؛ در جواب به من گفت حس یک زندانی را دارم اصلا نمی گردد کار کرد. قصدم از گفتن این خاطره این بود که یک مرد بزرگ اینگونه مورد بی مهری مسئولان قرار گرفت اما هیچگاه دم برنیاورد و کوچکترین صحبتی در این حوزه نکرد.
منبع: دست و هنر
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب