در میزگرد خبرگزاری مهر مطرح شد، ۲
راه گشایی پژوهش در حوزه اسباب بازی
دست و هنر: بهنام زنگی معتقد می باشد، همراه با پژوهش می توانیم خیلی از معضلات و مشکلات حوزه اسباب بازی را شناسایی نماییم و چاره آنرا پیدا نماییم.
خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ؛ مغفول ماندن حوزه اسباب بازی محصول فرهنگی که ۹۹ درصد فرهنگ در آن نادیده گرفته شده است به دغدغه عده ای از پژوهشگران و پژوهشگران تبدیل گشته است. اسباب بازی کارکردی مهم در القای فرهنگ به کودکان دارد که عموماً در جامعه ما مغفول مانده و توجه زیادی به آن نمی گردد. مسئله قابل تأملی که بسیاری از کارشناسان و فعالان این حوزه به آن اشاره دارند سرانه مصرف پایین اسباب بازی است که حتی قابل قیاس با دیگر کشورها نیست.
بهنام زنگی، بر روی مسئله «پژوهش» تاکید دارد و اعتقاد دارد که باید در این عرصه تجربه و دانش کسب نماییم، یعنی می توانیم به سادگی شناسایی نماییم و تشخیص دهیم چرا ساخت فلان عروسک در ژاپن موفق بوده، بدون شک این مورد مطالعه و بررسی می خواهد. وقتی ما از پژوهش حرف می زنیم ذهن خیلی ها به سمت یکسری مسائل انتزاعی فارغ از جامعه، مصرف و کاربردش می رود که یکجایی یکسری آدم می نشینند در مورد آن تحقیق می کنند، خیر این نیست. یا اینکه بگوییم الآن که وضعیت فروش خوب نیست، دلیلش چیست؟ هم مصرف کننده هم تولیدکننده و هم محصول را مطالعه نماییم. تقریباً تمام گره ها از راه «مطالعه» و «پژوهش» حل می شود. یعنی امکان دارد با یک کار میدانی متوجه شد چرا سرانه مصرف ما در حوزه اسباب بازی کم است؟ عامل اقتصادی، فرهنگی یا بین یا ترکیبی از این هاست یا عامل سومی است که ما از آن خبر نداریم. شاید خانواده ها خیلی مشتاق هستند و محصول خوب پیدا نمی کنند. امکان دارد ده ها عامل باشد. شاید عوامل ناشناخته شده ای باشد در اثر مطالعه به دست می آید.
پس گام اول الگوی مصرف را دست کاری نماییم و ارتقا دهیم که خانواده ها متوجه اهمیت بازی شوند، در گام دوم سراغ این می رویم که تولیدکننده را قانع نماییم که سراغ سلایق کودکان بروند یا محصول خوب الآن این است و آنرا تولید کنند. عامل سوم اینکه رقابت یکسری موارد و المان ها را می طلبد که اگر آن عوامل را به ثمر برسانیم در راه درستی خواهیم رفت، هم اکنون در دنیا این اتفاقات می افتد شما بیایید آن کارها را بکنید به رقبای خارجی خود برسید که همه از راه تحقیق و مطالعه حل می شود. این مثالی هم که زدید کودکان به اسباب بازی بی توجه هستند استثنا است، ما اسباب بازی را در یک مسئله بزرگ تر به نام «بازی» می بینیم، بازی هم قاعده دارد.
همچنین مهرداد بیات پژوهشگر و محقق در این عرصه می گوید، در کشور ما برای ساخت اسباب بازی از کودکان هیچ نظرخواهی صورت نمی گیرد در حالیکه در کشورهای اروپایی به تمام علایق کودکان توجه می شود و اولویت در طراحی و تولید محصول اسباب بازی علایق کودکان است. بهنام زنگی و مهرداد بیات از پژوهشگران و کارشناسان صنایع فرهنگی در کشورمان هستند که به مقوله بازی و اسباب بازی به صورت تخصصی پرداخته اند، میزگرد خبرگزاری مهر با بهنام زنگی و مهرداد بیات حول محور اسباب بازی، سرانه مصرف در کشور و دغدغه استفاده از بازی در خانواده ها است که متن آن در ادامه می آید:
در حوزه اسباب بازی معضل و صدمه ای که وجود دارد، کپی کردن و اقتباس از اسباب بازی های خارجی است که آنان بر طبق روحیات، حسیات، شخصیت و نوع تربیت کودکان خودشان محصولی را طراحی و تولید می کند که شاید با روحیات کودکان سرزمین ما جور درنیاید اما از طراحی های آنها استفاده می نماییم و شاید یکی از ضعف های بی اقبالی در حوزه اسباب بازی ایرانی همین بی توجهی به خواسته ها و نیازهای کودکان است!؟
بیات: بله درست است که از در ایران از کودکان سوال پرسیده نمی گردد که چه اسباب بازیی دوست دارد، یا چطور برائت درست نماییم. اسباب بازی را درست کردیم ولی هیچگاه در آن جلسه و تحقیق این نبود که کودک چه می خواهد و چه دوست دارد؟! هیچگاه بچه را وارد بازی نکردیم ولی در غرب و اروپا مرتب این کار را می کنند. یکی می گفت به سوئد رفته بودیم بچه هایی که می خواهند به کلاس اول یا کودکستان بروند، یک گروه به خانه هایشان می روند، می بینند که علاقه کودکان چیست بر همان اساس اتاق در رابطه با کودک را می سازند یا تزئین می کنند، یا اینکه در کودکستان کودک برای خودش چای بریزد مثل اینجا نیست! یا حتی از رنگی که او دوست دارد میزش را طراحی می کنند.
بله این ها واقعاً مهم می باشد. این کار را چه کسی باید انجام دهد؟
زنگی: تولیدکننده یا ارگان و سازمانی باید انجام دهد؟ خیر، یک جامعه پژوهش باید این کار را انجام دهند که ببینند بچه ها در مقطع سنی مختلف چه نوع اسباب بازی و بازی می خواهند. مثلاً الآن بچه ها به خاطر وضعیت قرنطینه در خانه ها محصور شدند باید چه کنند؟ چه نوع بازی هایی برای این ها می طلبد؟ ما اسباب بازی کم نداریم بلکه مرتب محصولات تولید و وارد بازار می شود اما هیچگاه سراغ این ابعاد پوششی نمی رویم. امکان دارد امروز شما محصولی را تولید کنید، خوب هم فروش برود ولی این کل ماجرا نیست، شاید اگر فلان محصول را تولید می کردیم بهتر فروش می رفت، برای اینکه چیزی نداریم با آن مقایسه نماییم می گوئیم این خوب است ولی امکان داریم مطالعه و نظرسنجی نماییم بگوییم این بهتر بود، هم آثار و هم استقبال از آن بهتر بود، برای اینکه محصول دیگری وجود ندارد طبیعی است که صنعت اسباب بازی در وضعیت ایده آل نباشد و آمارهایی که داریم و می گوئیم ما از کل ظرفیت تولیدمان نمی توانیم استفاده نماییم ناشی از همین ها است؛ یعنی خلأ دانش و آگاهی ما نسبت به محصولات اسباب بازی هم در تولیدکننده و هم در مصرف کننده است.
مطمئناً اگر مصرف کننده، خانوارها متوجه اهمیت بازی شوند حتما قسمتی را در سبد خانوار برای آن باز می کنند از آن طرف هم تولیدکننده متوجه اهمیت کاری که می کند، خواهد بود و فکر کاهش قیمت و اسباب بازی های چندوجهی می افتد که هم مثلاً استفاده های دیگر داشته باشد هم بتوان با آن بازی کرد. این ها ده ها چاره دارد که در دنیا تجربه شده است.
جامعه پژوهشی باید ببینند بچه ها در مقطع سنی مختلف چه نوع اسباب بازی می خواهند. مثلاً الآن بچه ها به خاطر وضعیت قرنطینه در خانه ها محصور شدند باید چه کنند؟ چه نوع بازی هایی برای این ها می طلبد؟ البته الآن در دوره ای هستیم که اسباب بازی بسیاری از طرف بچه ها خریدار ندارد. هم از لحاظ جذابیت و هم سرگرمی خیلی هم زود خسته می شوند بیشتر بچه ها ترجیح می دهند با بازی های موبایلی و کامپیوتری سرگرم شوند من از کودک ۷ ساله پرسیدم دوست داری در آینده چه کاره شوید؟ گفت، می خواهم کارتون بسازم چون ما کارتون درست وحسابی نداریم. یا اینکه وبسایت اسباب بازی طراحی کنم طراحی های اسباب بازی را آنجا بگذارم، چون اسباب بازی درست وحسابی نداریم و برای خودم هم خیلی عجیب بود که کودک ۷ ساله در فکر طراحی اسباب بازی است احساس می کنم ما نیامدیم از بچه ها بپرسیم چه نوع اسباب بازی می خواهید تا طراحی نماییم حداقل خود بچه ها بهتر می دانند اما الآن دیگر دوست ندارند با اسباب بازی بازی کند و شاید این به علت تنوع در محصولات اسباب بازی باشد یا نوع طراحی که آنان دوست ندارند، تصور می شود که اسباب بازی دارد طرفدارانش را از دست می دهد.
بیات: دقیقاً. اتفاقاً در این مورد با آقای زنگی صحبت می کردیم که این مورد باید بازنگری شود و گروه های زیادی در این حوزه ورود پیدا کنند همانند آموزش وپرورش و وزارت ارشاد و… حتی این قدر در ذهنم جلو رفتم، یک دوستی که رئیس گروه پلمیر دانشگاه صنعتی امیرکبیر است یک نوع پلمیر و پلاستیک برای اسباب بازی بچه ها سبک با قیمت پایین طراحی شود که حتی وزارت صنایع به اسباب بازی سوبسید دهد، یعنی بیاییم اسباب بازی هایی با نرخ های پایین بسازیم، حتی از نظر سلامت کالا و خیلی چیزهای ظریف دیگر، چون امکان دارد این پلاستیک در بلند مدت لطمه زا باشد پس باید تمام جوانب آن مدنظر قرار گیرد.
البته در زمینه طراحی هم فوق لیسانس رشته اسباب بازی در دانشگاه تصویب شده است. در ایران خیلی آهسته هر چیزی پیش می رود، وقتی تمام این موارد آغاز به فعالیت کنند بطور قطع گروه های علاقه مند هم می آیند و کار استارت می خورد. شما نگاه کنید کار خبرگزاری خیلی گسترش دارد ولی یک چیزی در ذهن شما از بچگی بوده که شما گفتید من حساسیت دارم به این مقوله بپردازم. آقای دکتر ناخودآگاه با آن همه تقسیم بندی که در بخش هنر و کار دارید روی این قضیه خیلی حساس هستند. آن آدم هایی که دوستدار بچه و اسباب بازی هستند؛ یعنی عقیده دارند بچه باید با این محصولات بازی کند، آن جامعه و NGOها را درست کرد تا بشود این مسائل را مطرح کنند تا مسئله به خوبی جا بیفتد.
البته معضل اصلی و اساسی در حوزه اسباب بازی بی توجهی مسئولانی در این حوزه می باشد و اینکه اسباب بازی را جدی نگرفتند و بیشترین معضلی که الآن در حوزه اسباب بازی هست بخصوص زیرشاخه های در رابطه با صنایع فرهنگی، تحقیق و پژوهش است، همین طور در همه بخش ها ضعف وجود دارد از طراحی، بسته بندی، ترویج… این زنجیره در تمام بخش ها نقطه ضعف هایی دارد!
زنگی: تأکیدی که شخصاً روی موضوع پژوهش دارم، در واقع به این برمی گردد که ما در این عرصه باید تجربه و دانش کسب نماییم، ما نیازمند مدیریت دانش و تجربه هستیم، یعنی ما می توانیم به سادگی شناسایی نماییم و تشخیص دهیم چرا ساخت فلان عروسک در ژاپن موفق بوده، بدون شک این مورد مطالعه و بررسی می خواهد. وقتی ما از پژوهش حرف می زنیم ذهن خیلی ها به سمت و سراغ یکسری مسائل انتزاعی فارغ از جامعه، مصرف و کاربردش می رود. که یکجایی یکسری آدم می نشینند در مورد آن تحقیق می کنند، خیر این نیست. یا اینکه بگوییم الآن که وضعیت فروش خوب نیست، دلیلش چیست؟ هم مصرف کننده هم تولیدکننده و هم محصول را مطالعه نماییم. تقریباً تمام گره ها از راه مطالعه حل می شود. یعنی امکان دارد با یک کار میدانی متوجه شد چرا سرانه مصرف ما در حوزه اسباب بازی کم است؟ عامل اقتصادی، فرهنگی یا بین یا ترکیبی از این هاست یا عامل سومی است که ما از آن خبر نداریم. شاید خانواده ها خیلی مشتاق هستند و محصول خوب پیدا نمی کنند. امکان دارد ده ها عامل باشد. شاید عوامل ناشناخته شده ای باشد در اثر مطالعه به دست می آید.
پس گام اول الگوی مصرف را دست کاری نماییم و ارتقا دهیم که خانواده ها متوجه اهمیت بازی شوند، در گام دوم سراغ این می رویم که تولیدکننده را قانع نماییم که سراغ سلایق کودکان بروند پس گام اول الگوی مصرف را دست کاری نماییم و ارتقا دهیم که خانواده ها متوجه اهمیت بازی شوند، در گام دوم سراغ این می رویم که تولیدکننده را قانع نماییم که سراغ سلایق کودکان بروند یا محصول خوب الآن این است و آنرا تولید کنند. عامل سوم اینکه رقابت یکسری موارد و المان ها را می طلبد که اگر آن عوامل را به ثمر برسانیم در راه درستی خواهیم رفت، هم اکنون در دنیا این اتفاقات می افتد شما بیایید آن کارها را بکنید به رقبای خارجی خود برسید که همه از راه تحقیق و مطالعه حل می شود. این مثالی هم که زدید کودکان به اسباب بازی بی توجه هستند استثنا است، ما اسباب بازی را در یک مسئله بزرگ تر به نام «بازی» می بینیم، بازی هم قاعده دارد.
البته من نمی گویم کاملاً بی توجه است اما تا زمانی که موبایل هست و بازی های متنوع موبایلی ترجیح می دهد بر روی بازی های موبایلی است نه اسباب بازی ها!
زنگی: بله بازی یک قاعده و یک وسیله دارد. بسیاری از بازی های ما قاعده هستند. مثلاً اسم و فامیل، قاعده است. بازی های کلامی قاعده است برخی ترکیبی از هر دو است؛ ازاین رو ما همه این ها را در قالب بازی می بینیم که نیاز کودک است یعنی همه آن نیاز از راه وسیله بازی نباید تامین شود، امکان دارد قسمتی دیگر از مسیرهای دیگر تامین شود. حتی بخشی از راه بازی با ابزارهای واقعی تامین می شود، یعنی الزامی ندارد حتما با اسباب بازی بازی کند، مثلاً با بطری بازی کند. همه این ها در قالب نیاز انسان به بازی جا می گیرد ولی وقتی بی توجهی می نماییم امکان اینکه انحراف معیار به وجود آید بسیار زیاد خواهد بود که الآن اتفاق افتاده است؛ یعنی کودکان بازی هایشان را فقط در بازی های گوشی و کامپیوتر تغییر دادند.
بیات: مثل بازی های پلی استیشنی.
زنگی: بله. بازی هایی که مصرف نامتعارفشان موجب ایجاد اختلال است. یکی از اشکالات اصلی نسل متأخر ما اختلالات حرکتی است، کم حرکت می کنند گرفتار چاقی و مشکلات اندامی می شوند حتی در قدشان تأثیر می گذارد، این ها مدام مچاله هستند، چون در این بازی های موبایلی و پلی استیشنی باید تمرکز کنید و یکجا بنشیند. بازی حرکتی نیست و کاستن از حرکت بخصوص در زندگی شهری، روی ارگانیسم بچه ها تأثیر می گذارد و این یک لطمه است. پس آن نیاز هیچگاه از بین نمی رود نیاز امکان دارد یا به درست یا به غلط تغییر کند. نیاز من به خوردن مایعات از آب به چای تغییر کند. بدن من نیاز مایعات دارد، من نیاز به تفریح دارم می تواند سالم باشد اگر در دسترس نبود، امکان دارد تفریح ناسالم باشد. مسئله تغییر ذائقه است آن نیاز جای خودش است اگر ما نتوانیم آنرا خوب هدایت نماییم امکان دارد به سمت بازی یا اسباب بازی نامتعارف و زیان آور برود که باز اینجا تشخیص اینکه کدام بازی خوب و کدام بازی غلط است نیازمند آگاهی است این هم پژوهش می خواهد. مگر الآن من می توانم بر مبنای سلیقه ام بگویم این نوع بازی خوب است این نوع بازی بد است؟ باید سنجیده شود کدام خوب یا بد است.
از متخصص حوزه علوم شناختی پرسیدم که آیا بازی های آنلاین یا کامپیوتری به کودکان لطمه می رساند؟ گفت شواهد روشنی وجود ندارد و بعضاً حتی این قابلیت های شناختی بچه ها را زیاد می کند بارها این مسئله را از متخصصان مختلف سوال کرده بودم که آیا این بازی ها به بچه ها لطمه می رساند؟ تقریباً همه متفق القول هستند که خیر لطمه نمی رساند، حتی با چشم پزشک مشورت کردم، گفتند خیر. شواهد روشنی وجود ندارد که لطمه می رساند. در نشست علوم شناختی از متخصص این حوزه پرسیدم که آیا بازی های آنلاین یا کامپیوتری لطمه می رساند؟ گفت شواهد روشنی وجود ندارد و بعضاً حتی این قابلیت های شناختی بچه ها را زیاد می کند. آنجا بحث را به همین سمت بردم که وقتی توانایی های شناختی یک فرد بیش از سنش بالا می رود سبب ناهنجاری می شود یا خیر؟ گفتند می شود. مثلاً قدرت تشخیص، تحلیل بچه، گیرندگی او متناسب با سن اش نیست و خود این موجب می شود عارضه بیاورد. یا حداقل عارضه ای که به صورت روشن مشخص است اینکه ما می گوئیم خوردن چای خیلی خوب است ولی اگر جایگزین آب نماییم و هیچگاه آب نخوریم خیلی بد است. اگر این بازی ها بیایند جایگزین بازی های حرکتی و اجتماعی شوند حتما عوارض دارد چون عمده بازی های آنلاین بحث تخاصم است. بچه ها در حین بازی با دشمنی، خیانت و یا تبانی بازی می کنند.
البته در حوزه اسباب بازی بازی باید مشارکت های گروه های فرهنگی و هنری را داشته باشیم!
بیات: در این نوع بازی های موبایلی عصبی شدن کودکان بسیار زیاد است و خشم دارند. مثلاً در زمان قدیم الک دُلک بود باید می دویدید آن چوب را در هوا می گرفتید. با آقای دکتر امیر حسینی صحبت می کردم (ایشان در دوره ای رئیس کمیته ملی المپیک بود) که خیلی روی بازی در سمینارهای مختلف همانند نقش بازی، بازی های دبستانی و کودکانه کار کردند. من صحبت کردم بازی را با اسباب بازی تلفیق دهند. مثلاً دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری زیادی دارند که در مورد بازی رساله نوشتند و کار کردند، من دقت کردم دیدم نظر شما روی آن اولویت بندی است که اول نگاه به بازی و اسباب بازی، خانواده است، دوم مباحث اقتصادی و اجتماعی و سرانه مصرف است. سوم آموزش وپرورش، مدیریت دانش، تجزیه تحلیل و تحقیق. چهارم عوامل قانون گذاری و تصمیم سازی که در مملکت چطور به این قضیه نگاه می کنند. پنجم صنعت، مارکت، بازار، سرمایه گذار و کسب وکاری است که باید رونق پیدا کند. پس باید با مشارکت گروه های مختلف حتی سرمایه گذاران خارجی این حوزه را جلو ببریم تا در آینده شاهد موفقیت هایش باشیم.
منبع: dastohonar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب