نگاهی به اختلافات فرهنگی در سفر؛

جایی که شما شلوارک میپوشی ما زندگی می کنیم!

جایی که شما شلوارک میپوشی ما زندگی می کنیم! دست و هنر: هرچه به روزهای پایان سال نزدیک می شویم دغدغه سفر و گردشگری برای خیلی از مردم جدی می شود و بازهم این سوال مطرح می شود که چرا مردم تعدادی از مناطق چشم دیدن گردشگرها را ندارند و روی خوش به گردشگر ها نشان نمی دهند. مشکل بی فرهنگی مناطق محلی است یا مساله جای دیگری است؟ اگر قصد دارید که به یک توریست حرفه ای تبدیل ایسنا به شما خواندن این گزارش را پیشنهاد می دهد.


​ ایسناپلاس: از لذت ها و بخش های هیجان انگیز سفر برای همه ما می توان به آشنایی با فرهنگ دیگر شهرها و کشورها اشاره نمود. بدین جهت بیشتر ما برای فهمیدن و آشنایی با فرهنگ شهر مقصد؛ اهتمام می نماییم تا با انجام کارها و یا رفتارهایی، صمیمیت و نزدیکی به بومی های منطقه نشان دهیم. غافل از این که شاید با همین صمیمیت، خطوط قرمز فرهنگی مردم منطقه را عبور نماییم.
اما اگر فکر می کنید سفر رفتن یا گردشگری تنها یک کوله انداختن یا چمدان جمع کردن است پس اجازه دهید به شما بگوییم که اشتباه فکر می کنید! گردشگران حرفه ای براین باورند که سفر و گردشگری یک مهارت است و توریست باید این مهارت را از راه های مختلف کسب کند. درست مثل کسی که تصمیم دارد پدر یا مادر خوب و با مهارت بالایی برای فرزندش باشد، توریست هم همین قصه و پروسه را باید طی نماید.
حقیقت ماجرا این است که بیشتر ما با سیستم رفتاری خودمان به مسافرت می رویم. بطورمثال اگر عادت داشته باشیم همیشه با لهجه ها و گویش های مختلف شوخی کنیم؛ در شهر مقصد نیز همین را اجرا می نماییم و برایمان هم مهم نیست ممکنست جامعه محلی از این نمک پرانی مان ناراحت شود. حتی در مواردی نیز پیش آمده است که ما در سفر هایمان به حریم فرهنگی جوامع محلی بی توجهی کرده ایم و با بهانه ای مانند لذت بردن از سفر؛ حرمت میزبان را شکسته ایم. بطورمثال در مسافرت به یک جزیره، با صدای بلند موزیک خوانده ایم. یا بطورمثال با این بهانه که در این فضا مطلوب آنست که یک موزیک با صدای بلند پخش کنیم؛ خودمان را قانع کرده ایم که چنین کاری نه فقط اشتباه نیست بلکه در اصطلاح خودمانی نیز فضای ساحل و دریا اتفاقا همین را می طلبد و از لذت هایی است که گذشتن از آن نا ممکن است.
رضا علی اصل مدرس ملی فدراسیون جهانی راهنمایان گردشگری در گفتگو با ایسنا؛ مثال های دیگری درباب سیستم های رفتاری اشتباه ذکر می کند: « بطورمثال دختر و پسر در یک جزیزه که جامعه محلی دارد با پوشش نامناسب عبور و مرور می کند. درحالی که جامعه محلی آن هیچوقت با آن پوشش ظاهر نمی شوند. وقتی هم به این رفتارها انتقاد می شود، می گویند ما آزاد هستیم و آزادی حق همه است. اما این اشتباه است. چونکه هیچ کجا در دنیا به بهانه آزادی وارد حریم زندگی آدم ها نمی شوند.»
چگونه سفر تبعات فرهنگی بدنبال آورد؟
بی گمان وقتی در جهان ما، استفاده از هر شیء راه حل و روش خاص خودرا دارد؛ بدیهی است که رفتار با هر شخص و خانواده و در ابعاد بزرگتر رفتار در بین هر قومیت و شهری؛ آداب خودرا دارد.
اما احترام به جوامع محلی در گردشگری از کجا برای جامعه جهانی به دغدغه تبدیل شد؟ در دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی زمانی که گردشگری انبوه شکل گرفت، مشکلات زیادی در دنیا به وجود آمد. از مباحث لطمه زای این مشکلات عدیده؛ مباحث اجتماعی و فرهنگی بود. آدم ها به یک شهر سفر می کردند و مشکلات فرهنگی و اجتماعی بسیار زیادی ایجاد می کردند. بعد از این ماجراها؛ نشستی در ترکیه و بعد هم شیلی جهت بررسی این اتفاقات انجام شد و تصمیم بر آن شد تا کدهای اخلاقی در گردشگری تدوین شد. در نهایت ۱۰ کد اخلاقی از این بررسی ها خارج شد.


اما شاید این پرسش برایتان مطرح شود که چرا اخلاق گردشگری به عنوان«کدهای اخلاقی» معرفی گردید و به قانون تبدیل نشدند؟ علی اصل در پاسخ به این پرسش می گوید: « در هر کشور، قانون متفاوت می باشد و ما نمی توانیم در تمام کشورها قوانین یکسانی داشته باشیم. بطور مثال در کشورمان مسئله رعایت شئونات اسلامی را داریم اما در کشورهای دیگر این مسئله وجود ندارد. برای همین بر روی یک موضعی فراتر از قانون دست گذاشتند یعنی وجدان طبیعت است. مباحث اخلاقی نیز توسط وجدان آدمی مورد قضاوت قرار می گیرد و این امر را به توریست می رساند که ای گردشگر!‍ هر جایی که می روی باید به شکلی رفتار کنی که حتی اگر در ارتباط با یک مسئله قانونی وجود نداشته باشد؛ تو به وجدانت مراجعه کنی و آن کار را انجام ندهی.»
دقیقا سال قبل بود که قطع تک درختِ نخل «روستای درک» در چابهار بهت و تعجب همه را برانگیخت و محلی ها گردشگران را مقصر نابودی نمادِ حیاتِ ساحل درک می دانستند. قبل تر از آن نیز تکخوانی یکی از گردشگران روستای ابیانه کاشان، برای بومیان آن منطقه موجب دلخوری و ناراحتی شده بود. یا در موارد دیگر عدم رعایت شئونات اسلامی در شهرهای مذهبی کشورمان توسط گردشگر ها بسیار دیده شده و گاهی اوقات بگو مگوها و بحث های به وجود آمده؛ موجب دلخوری و ناراحتی میزبان و گردشگران شده است.
در بعضی موارد پوشش یا رفتارهایی در شهرهای بزرگ، عادی و متدوال است درحالی که در شهرهای کوچکتر و با آداب و رسوم مختلف؛ چنین نیست و سر زدن چنین رفتاری خارج از عرف میزبان بشمار می رود.
اما واقعیت ماجرا در توسعه گردشگری؛ مستلزم احترام متقابل بین توریست و جامعه محلی است. این مساله بسیار مهمی است و می خواهد این مسئله را بفهماند که اگر شما قصد توسعه گردشگری در یک منطقه را داشته باشید، حتما باید طبق قاعده« احترام متقابل میان توریست و جامعه محلی» پیش بروید.
مصداق های نخستین کد اخلاقی گردشگری
پرسش دیگر ما از این مدرس ملی فدراسیون جهانی راهنمایان گردشگری این است که اساسا احترام در گردشگری به جوامع محلی چیست؟«احترام متقابل می تواند شامل این باشد که من پوششم طبق عرف آن منطقه باشد. بطورمثال اگر یکجایی؛ مردان آن منطقه با لباس کوتاه در شهر پرسه نمی زنند، توریست نباید با شلوارک در آن شهر بچرخد. یا بطورمثال نوع خطاب قرار دادن جامعه محلی یکی دیگر از موارد احترام متقابل است. از آن جایی که من راهنمای تور هستم، دیده ام که برخی آدم ها دوست دارند با نوع پوشش و یا لهجه جامعه محلی شوخی کنند. جامعه محلی هوشمند هستند و اگر با سکوت یا نوع لبخند خاصش توریست را همراهی کند، به مدلول آن نیست که متوجه شوخی نشده باشد.»
علی اصل همین طور عنوان می کند که از موارد دیگر احترام متقابل مراسم، آیین ها و عقاید است.«ممکن است به جایی سفر نماییم که بخواهیم در مراسم یا رقص محلی شان شرکت نماییم. ما حق نداریم از خودمان ریز رفتارهایی نشان دهیم که جامعه محلی احساس کند که دارد به او بی احترامی می شود. در مراسم محلی چه عزا و چه شادی؛ من تنها یک بیننده هستم و کاری ندارم چه اعتقادی دارند یا چه لباس هایی به تن دارند. من تنها باید ببینم و مفاهیم را برای ارتقای خودم دریافت کنم و اصلا مهم نیست که ممکنست این موارد با اعتقادات من مشکل داشته باشد. من تنها یک توریست هستم و در ارتباط با چنین مسائلی هیچ گاه وارد گفتگو نمی شوم. نباید توریست به شکلی رفتار کند که یک تهدید فرهنگی اتفاق بیفتد. بطورمثال نباید اصرار نماییم که بچه های کوچک در یک منطقه از ما پول بگیرند چونکه با این حرکت آنها را بد عادت می نماییم و بعد از دیدن هر توریست یک انتظاری از آن خواهند داشت. باید به تم رفتاری جامعه محلی اهمیت داده شود.»


هر کدام از ما دوست، آشنا یا فامیلی در خانواده داریم که دنبال ریز به ریز معایب آدم ها می گردد تا در یک فرصت مناسب آغاز به سخنرانی کند. شاید اصلا آن دوست و آشنایی که این خصلت رفتاری را دارد، خودمان باشیم. حتی ممکنست درباب یک عقیده؛ حرف ها و نظرتان صحیح باشد اما در مسافرت، این خصلت بی اخلاقی شمرده می شود.
مدرس ملی فدراسیون جهانی راهنمایان گردشگری درباره ی این مسئله توضیح می دهد که توریست توانایی کافی برای اصلاح عقاید نادرست جامعه محلی را ندارد.« اگر عقاید غلطی در جامعه محلی وجود داشته باشد، من به عنوان توریست در موقعیتی قرار ندارم که آنرا اصلاح کنم. چونکه تخصص ویژه نیاز دارد و باید توسط نخبگان همان جامعه محلی اصلاح گردد. بطورمثال فرض کنید در یک جامعه محلی، زنان کاملا در پستو و نهان در مراسمات می نشینند. اگر خانمی به عنوان یک توریست به آن منطقه سفر کرده باشد و قصد داشته باشد تا به نفع زنان آنجا این رفتار را اصلاح کند؛ شاید در وهله اول سخنان او درست باشد. اما ما نمی توانیم در لحظه تغییر ایجاد نماییم و چنین عقایدی باید توسط نخبگان محلی، افراد مورد اعتماد و یا نخبگان غیرمحلی که تجربه کافی دارند اصلاح گردد.»
در بُعد دیگر احترام به شهرِ میزبان یا همان رعایت اخلاق گردشگری؛ توجه توریست به محیط زیست شهر مقصد است. برهم زدن محیط بکر یک شهر با تولید یا پخش صداهای ناهنجار بطورمثال در جنگل های شمال یا سواحل شمال و جنوب کشور، برهم زدن اکوسیستم طبیعی با تولید بی رویه زباله بطورمثال در اردوهای راهیان نور و یا آتش به پا کردن در همان مناطق شمالی و ساحلی؛ از متداول ترین کارهایی است که گردشگران بدون درنظر گرفتن اصول اخلاقی گردشگری انجام می دهند. حتی تجاوز به حریم یک باغ حفاظت شده نیز می تواند از مثال در رابطه با این دست از رفتارها باشد.


آخرین اخطارها‍!
هرچند مثال هایی از این دست و عدم نگه داشتن حرمت میزبان در سفر، توسط گردشگران گوناگون است و به میان آوردن تمام آنها از حوصله نویسنده و خواننده این گزارش اساسا خارج است! علی اصل این مساله را «احترام به نظام مالکیت» می خواند.
«زمانی که منِ توریست با خانواده ام به یک روستا سفر می کنم و با باغی مواجه می شوم که حریم مالکیت آن با چند چوب و چند پاره سنگ مشخص شده باشد. ممکنست از روی آنها بگذرم و وارد باغ شودم. درحالی که آن چوب و سنگ ها در روستا به عنوان نظام مالکیت مشخص برای اهالی منطقه باشد که اعلام می کند کسی حق ورود به آن باغ را ندارد. نظام مالکیت برای شهرنشین ها در قفل شده آهنی است. درصورتی که در روستا چنین نیست. شاید خانه حیاط داری وجود داشته باشد که دیوارهای کوتاهی هم داشته باشد و خانواده آن به آسانی تردد می کنند و حالا ما در حال گذر آنجا هم ممکنست نگاه مان به اهالی آن بیفتد. درحالی که نظام مالکیت روستا می گوید هنگام عبور حداقل اعلام حضور نماییم. در مواردی حتی افراد نسبت به این امر اعتراض می کنند.»
طبیعتا مردم محلی هر منطقه ای در این جهان؛ مشتاق ورود توریست به شهر و استان شان هستند و در حالت طبیعی از دیدن توریست در خیابان شهرهایشان خوشحالند. بطورمثال نگارنده همین گزارش به عنوان یک خبرنگار خوزستانی از ورود مسافر و توریست به خوزستان خوشحال خواهد بود. اما وقتی گردشگران بایسته های اخلاقی گردشگری را رعایت نکنند طبیعتا نگارنده گزارش از توریستهایی که به خوزستان سفر می کنند دلخور خواهد شد.
علی اصل عواقب این دلخوری ها را نیز به ایسنا می گوید: «اگر احترام متقابل به وجود نیاید، جامعه محلی به ورود توریست بی تفاوت می شود و دیگر برای او فرقی ندارد که منطقه اش توریست بیاید یا نه. اگر مسئله شدت بگیرد، جامعه محلی وارد مرحله رنجش می شود. در اینجا بسیار اهمیت دارد که سیاست گذاران گردشگری استان وارد عمل شوند و سریعا عمل کنند. اگر از این مرحله نیز عبور کند و شدت بگیرد، توریست و جامعه محلی وارد تهاجم می شوند. در یک آن خشم شکل گرفته و ما در بسیاری موارد دیده ایم که توریست وارد روستا شده است؛ دهیار و جوانان ده با چوب برای میزبانی و استقبال از توریست ایستاده اند!»
در آستانه شروع سفرهای نوروزی، خوب است بدانیم که طبق بیانیه سازمان ملل جامعه محلی دارای حق است. بدین سبب تمام هنجارها، فرهنگ و رفتار جوامع محلی باید برای توریست مهم باشد. ما در رفتن یا نرفتن به یک منطقه حق انتخاب داریم ولی اگر تصمیم مان به سفر به یک منطقه خاص شد؛ باید به رفتار جامعه محلی احترام بگذاریم.



1401/12/20
12:46:21
0.0 / 5
354
تگهای خبر: تولید , سفر , شركت , فرهنگ
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۴ بعلاوه ۲
دست و هنر
dastohonar.ir - حقوق مادی و معنوی سایت دست و هنر محفوظ است

دست و هنر

هنر و صنایع دستی