صنایع دستی كهن همدان زنده می شود؛
مسگری پا در راه احیاء گذاشت، چند قدم تا جان گرفتن بازار
دست و هنر: مسگری در همدان بعنوان هنری كه رونق خویش را از دست داده بود پا در راه احیا گذاشته است تا شاید بار دیگر صدای چكش استادكاران مس در بازار همدان طنین انداز شود.
خبرگزاری مهر – گروه استان ها: میدان تاریخی همدان را كه عبور می نماییم در اواسط خیابان باباطاهر این شهر بازاری معروف به سبزه میدان همدان با تابلوهای مختلف به مردم و گردشگران معرفی شده است.
از ورودی مجتمع تجاری كه وارد سبزه میدان همدان شویم چندمتری پایین تر از مغازه های فروش ادویه جات آغاز راسته بازارهای قدیمی همدان را شاهدیم كه اخیرا سقف آن ها پوشیده شده تا از گزند باد و باران پاییزی و زمستانی در امان باشند و مدت زمان بیشتری را در این شهر به روایت تاریخی بودن بازار همدان اختصاص دهند.
قدم زنان كه بازار را طی می نماییم بعد از عبور از راسته بازاری معروف به راسته قصاب ها وارد محوطه ای می شویم كه ابتدای آن در انحصار فروشگاه های عرضه كننده ملزومات شیشه بری و آینه است و انتهای آن به بازار مسگرها ختم می گردد.
بازار مسگرهای همدان از معروف ترین راسته بازارها
بازار مسگرهای همدان یكی از معروف ترین راسته بازارها در همدان است كه این روزها صدای چكش های مسگران بر ظروف دست سازی از این فلز خوش رنگ قرمز بیش از سال های قبل به صدا می رسد چراكه این حرفه در همدان جایگاه خویش را ازدست داده بود اما اخیرا احیا آن قوت گرفته است.
ابتدای بازار مسگرها پیرمردی حدوداً ۹۱ ساله در مغازه ای كه شاید وسعت آن به زحمت به ۶ متر برسد بر روی صندلی چوبی و تكیه زده بر دیوار مغازه جوابگوی مشتریان است.
وی كه در گرمای به نظر طاقت فرسای همدان همچنان كلاه نخی خویش را بر سر دارد جام مسی را به مشتری خود نشان داده است و بابیان اینكه این جام اخیرا از زیر كار درآمده است، عنوان می كند یك هفته برای ساختن این ظرف زیبا وقت صرف شده و انصاف نیست كه قیمت كمی برای آن در نظر گرفته شود.
فروش ظروف مسی به گردشگران
حسن مسگریان عینكش را كه رد بندهای آن بر صورتش نقش بسته اندكی جابجا می كند و درحالی كه دست بر كلاه خود گذاشته با لبخندی مهربانانه مشتری خویش را درحالی كه جامی به قیمت ۷۰ هزار تومان به وی فروخته است راهی منزل می كند.
پس ازآنكه این استادكار قدیمی حرفه مسگری پاسخ مشتری خویش را داد و به اصطلاح بازاری ها سرش خلوت شد دقایقی در ورودی مغازه اش با وی به گفتگو نشستم و ازآنچه طی سال ها زحمت در این حرفه اندوخته از وی سؤال پرسیدم.
وی كه عكسی از دوران جوانی خویش را كه مشغول حرفه مسگری است به دیوار زده بود با اشاره به آن و بابیان اینكه از سال ۱۳۲۱ در این حرفه مشغول به كار است، اظهار داشت: اینجا كه می بینی روزگاری بازار مسگر خانه همدان بود و تعداد فروشگاه ها و استادكاران این حرفه به قدری زیاد بود كه از فعال ترین بخش های اقتصادی همدان به حساب می آمد.
مسگریان بابیان در قدیم وقتی از میدان مركزی شهر همدان عبور می كردیم، صدا چكش های بازار مسگر خانه همدان آن قدر زیاد بود كه از چند فرسخی شنیده می شد، اظهار داشت: بازار مسگر خانه همدان شكل ظاهری زیبایی داشت اما رفته رفته تغییر شكل داد و الان مسگری ها در یك راسته قرار دارند.
اینكه آن زمان كه من اخیرا وارد این حرفه شده بودم شاید ۹۰ تا ۱۰۰ نفر در این حرفه مشغول به كار بودند و همدان در كشور زبانزد بود وی بابیان اینكه آن زمان كه من اخیرا وارد این حرفه شده بودم شاید ۹۰ تا ۱۰۰ نفر در این حرفه مشغول به كار بودند و همدان در كشور زبانزد بود، اظهار داشت: مانند گذشته شاهد تولیدات ظروف مسی در همدان نیستیم.
این مسگر بابیان اینكه درگذشته بیشتر ظروف مورداستفاده مردم از مس بود كه به ظروف تفلون و چدن تبدیل گشته است، اظهار داشت: استقبال مردم از ظروف مسی به سمت ظروف تزئینی رفته است.
وی بابیان اینكه البته هنوز هم در خانه مردم قدیم همدان مس یافت می گردد و حتی دیگ های بزرگ مسی جهت استفاده همچنان مشاهده می شود، اظهار داشت: جوان ترها كمتر به استفاده از ظروف مسی تمایل دارند و بیشتر از ظروفی كه جنبه تزیینی دارند استقبال می كنند.
وی بابیان اینكه طی سال های اخیر بیشتر ظروف مسی مغازه من به گردشگران فروخته شده است؛ اظهار داشت: انواع دیگ، كاسه، بشقاب و جام، ملاقه و ظروف آشپزخانه تولیدات مسی هستند.
قرار دادن ظروف مسی در جهیزیه نوعروسان باب شده است
یكی دیگر از مسگران راسته مسگر خانه همدان هم در گفتگو با خبرنگار مهر با تائید صحبت های هم صنفی خود عنوان كرد: به نظر می آید قرار دادن ظروف مسی در جهیزیه نوعروسان باب شده است.
محمود مؤمنی بابیان اینكه حرفه مسگری دشوار می باشد و عشق به این شغل استادكاران را تابحال پای مسگری نگاه داشته است، اظهار داشت: مسگر كار خویش را با ورقه هایی كه دارای ضخامت بسیار هستند آغاز می كند اما محصول نهایی نازك تر از مس مصرفی است چراكه چكش خورده است.
وی دیگ، دیگچه، سر دیگ، آبكش های بزرگ برنج، تنگ و سینی را از صنایع مسی همدان برشمرد و عنوان كرد: برخی قدیمی ها هنوز هم از ظرف مسی استفاده می نمایند.
جوان ها به ظاهر و قیافه وسیله مورداستفاده در آشپزخانه بیشتر از خاصیت آن اهمیت می دهند مؤمنی بابیان اینكه به نظر می آید جوان ها به ظاهر و قیافه وسیله مورداستفاده در آشپزخانه بیشتر از خاصیت آن اهمیت می دهند، اظهار داشت: خاصیت ظروف مسی به مراتب از خاصیت ظروف تفلون و چدن بیشتر است.
وی با تاكید بر اینكه شاید دوره ای از ارزش و رونق مس كم شد اما در حال احیا است، اظهار داشت: ظروف مسی جای خویش را در خانه های مردم بازخواهد كرد چراكه هم زیبایی دارد و هم خاصیت آن قابل چشم پوشی نیست.
بازار مسگرهای همدان روزگاری برای خود آوازه ای داشت
اما در همین خصوص كارشناس میراث فرهنگی استان همدان در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینكه بازار مسگرهای همدان روزگاری برای خود آوازه ای داشت اما رفته رفته از منزلت آن كم شد، اظهار داشت: خوشبختانه طی سال های اخیر توجه مردم به ظروف مسی بیشتر شده و مسگری در همدان در حال احیا است.
محمد صالحی بابیان اینكه از سوغاتی های بسیار جذاب و زیبای همدان باید به ظروف مسی مختلف مثل دیگ، سینی و بشقاب اشاره نمود، اظهار داشت: این ظروف مسی در بازار مسگرهای همدان عرضه می گردد.
وی بابیان اینكه تا چند سال پیش مسگرها از نبود بازار برای حرفه خود گلایه مند بودند اما رفته رفته و طی سال های اخیر رونق به این بازار بازگشته است، اظهار داشت: صنعت مسگری رو به احیاء است و رونق گذشته خویش را بازیافته به صورتی كه خریداران بیشتری دارد.
باید تولید در این حرفه را به سمت ساخت وسایل تزئینی سوق داد
صالحی بابیان اینكه البته امروز وسایل مسی با روشی كه در گذشته ساخته و مورداستفاده قرار می گرفت پسند خانواده ها نیست، اظهار داشت: زمینه برای خرید اجناس تزئینی مسی فراهم است و باید تولید در این حرفه را به سمت ساخت وسایل تزئینی سوق داد.
وی بازار خریدوفروش ظروف مسی تزئینی را خوب دانست و اظهار داشت: استقبال مردم بخصوص گردشگران از خرید ظروف مسی تزئینی مناسب می باشد.
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی استان همدان هم در همین خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینكه همدان رشته های مختلفی را در صنایع دستی دارد، عنوان كرد: برخی حرفه ها كاركرد خویش را ازدست داده اند و دیگر جایگاهی در زندگی امروزی ندارند.
شناسایی استادكاران حرفه ها
علیرضا قاسمی بابیان اینكه در دوره كنونی حرفه هایی چون مسگری؛ حلبی سازی و پالان دوزی رفته رفته جایگاه خویش را ازدست داده اند، عنوان كرد: بنابراین سازمان میراث فرهنگی استان همدان در برنامه ای استادكاران این حرفه ها را شناسایی كرده است.
وی بابیان اینكه برنامه به این صورت است كه تلاش در تشویق و علاقه مند كردن جوانان به آموختن این حرفه ها داریم، اظهار داشت: بعد از شناسایی علاقه مندان به یادگیری این حرفه ها عرضه آموزش های مجانی مدنظر قرار دارد.
قاسمی با تاكید بر اینكه برای احیا و ترویج رشته مسگری همچون سایر رشته های درخطر منسوخ شدن برنامه ریزی شده است، اظهار داشت: چاپ كتاب در مورد این حرفه ها و تبلیغ مستمر پیرامون آن ها مدنظر است كما اینكه طی سال های گذشته هم اقداماتی صورت گرفته است.
قاسمی با اشاره به اینكه زمانی تمام ظروف موجود در خانه ها مسی بود و در مقطعی تمام ظروف غیرمسی شد و احدی مس استفاده نمی كرد، اظهار داشت: حال كه دوباره مس در حال یافتن جایگاه خود در منازل مردم است به فراخور آن فروشگاه های عرضه كننده مس هم باید جوابگوی نیاز مشتریان باشند.
وی با اشاره به اینكه بحث اقتصادی و اجتماعی و جایگاه مس در زندگی مردم در تمام برنامه ریزی ها برای احیای این حرفه مدنظر است اظهار داشت: شماری از استادكاران این حرفه در قید حیات هستند و باید از ظرفیت موجود بهره برد.
برگزاری دوره هایی برای احیای مسگری
وی بابیان اینكه طی سال های گذشته دوره هایی برای احیای مسگری در همدان انجام شده و برای سال های آینده هم برنامه هایی تعریف خواهد شد، اظهار داشت: مسگری دوره حاضر با مسگری قدیم متفاوت می باشد چراكه در دوره حاضر كمتر مس به صورت سنتی تولید می گردد و بیشتر به شكل صنعتی ساخته می گردد كه تلاش می نماییم به احیا بخش سنتی كمك نماییم.
با این تفاسیر آنچه باید متذكر شد اینكه همدان هنوز هم از حضور استادكاران حرفه مسگری بهره منداست و تا دیر نشده باید از ظرفیت موجود به نحو مناسب بهره برد و با معرفی این حرفه به جوانان و ترغیب آنان به یادگیری این صنعت از آمار بیكاری كاست.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب