اكرامی فر:
امام رضا(ع) عامل همگرایی فرهنگی خراسان است
خراسان رضوی محمود رضا اکرامی فر اظهار داشت: بارگاه ملکوتی امام رضا(ع)، عامل همگرایی فرهنگی خراسان است و انتشار فرهنگ رضوی در سایر خرده فرهنگ ها پیوند میان اقوام را قوام می بخشد.
این پژوهشگر فرهنگی و ادبی و استاد دانشگاه آزاد اسلامی تهران در سومین روز همایش بین المللی گفت وگوهای بینافرهنگی خراسان که امروز، ۲۸ تیرماه، با موضوع ادیان، عرفان و تصوف در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، با اشاره به گسترش فرهنگ رضوی باتوجه به سیره امام رضا(ع)، اظهار نمود: موضوع تنوع فرهنگی، پدیده ای است که در هر زمان و مکانی وجود دارد. تنوع و تکثر فرهنگی برمبنای نژاد، زبان، اعتقادات، مذهب، جغرافیا و... ایجاد می شود و زمینه های ایجاد خرده فرهنگ ها و در نهایت واگرایی فرهنگی را به وجود می آورد. همین طور این عوامل زمینه ساز ایجاد ما قوی و هویت ساز مانند ما مسلمانان و ما ایرانیان می شود.
وی افزود: خراسان بزرگ دارای تنوع قومی، زبانی، نژادی و عقیدتی است که زمینه واگرایی را ایجاد می کند، اما وجود منطقه ای به نام خراسان بزرگ، تمام این عوامل را تحت پوشش خود قرار می دهد و از این طریق نه فقط مانع از واگرایی فرهنگی می شود، بلکه به همگرایی فرهنگی نیز کمک می نماید. بر این اساس در نگاهی کلی وجود بارگاه ملکوتی امام رضا(ع)، عامل مهم و اثرگذاری بر همگرایی فرهنگی شمرده می شود و پیوندی عمیقی میان اقوام و خرده فرهنگ ها به وجود می آورد تا این پیوند دوام و قوام بسیاری داشته باشد.
این پژوهشگر فرهنگی و ادبی اشاره کرد: گسترش فرهنگ رضوی سبب باورپذیری فرهنگ میان مردم خراسان شده و سایر باورها را تحت پوشش خود قرار می دهد. به شکلی که فرهنگ رضوی در سایر خرده فرهنگ ها نشر پیدا کرده و آنها را تحت تأثیر قرار داده است. نخبگان و رسانه نیز نقش مؤثری در این همگرایی ایفا می کنند.
اکرامی فر اشاره کرد: بدین سان در همگرایی فرهنگ ها، اقوام باید داوطلبانه از قسمتی از هویت قومی خود برای دستیابی به اهداف مشترک بزرگتر صرف نظر کنند تا بتواند در سایه فرهنگی والاتر، زیستی باکیفیت تر را تجربه کنند. در نظریات جدید اشاعه، رسانه بعنوان مرکز اشاعه شناخته می شود و در حقیقت رسانه ها هستند که می توانند فرهنگ را در سراسر جهان گسترش دهند. بدین سبب برای آنکه بتوان فرهنگ رضوی را به سایر خرده فرهنگ ها منتقل کرد، باید بوسیله رسانه ها و به شیوه اقناعی عمل کنند.
دستاوردها و اثرگذاری امام رضا(ع) در تمدن سازی ایران و خراسان
سید اشراق حسینی، استاد دانشگاه کابل در ادامه این جلسه درباب شخصیت والای امام رضا(ع) در بین اقوام خراسان، اظهار نمود: دوران زندگی امام رضا(ع) همزمان با حکومت عباسیان بوده است. مأمون بعد از پیروزی در جنگ، خطر نهضت علویان را جدی گرفت و به دنبال راهی برای چیره شدن بر شورش ها و نارضایتی ها بود. بنا بر این امام رضا(ع) را وارد حکومت خود کرده و مقام ولیعهدی خودرا بر عهده ایشان گذاشت.
وی افزود: با وجود این که امام رضا(ع) از پذیرفتن مقام ولیعهدی امتناع می جستند، اما مأمون ایشان را به مرو، پایتخت حکومت خود فراخواند. در طول مسیر اتفاقات زیادی برای کاروان امام رضا(ع) روی داد که همچون آنها می توان به بیان حدیث «سلسلة الذهب» توسط اهالی نیشابور اشاره نمود.
رئیس مؤسسه مطالعات و تحقیقات نبراس اضافه کرد: امام رضا(ع) در طول مسیر خود به سمت مرو، به ایراد سخنرانی و گفت و گو با پیروانش و اعتراض به احضار به مرو می پرداختند. بعد از انتصاب ولیعهدی ایشان، عباسیان حاضر در بغداد که اغلب جزء جناح مخالف مأمون بودند، اقدامات مأمون را زیان آور می دانستند و سرانجام مأمون را از خلافت عزل کردند.
حسینی با اشاره به اینکه مأمون برای دفاع از خود به همراه امام رضا(ع) به سمت بغداد حرکت کرد، اشاره کرد: با رسیدن کاروان مأمون به سرخس، وزیرش توسط برخی از سران سپاه ترور شد و بعد از آن علی بن موسی الرضا(ع) نیز در اثر توطئه مأمون و مسمومیت ایشان توسط اطرافیان وی به شهادت رسیدند.
وی اضافه کرد: ولیعهدی امام رضا(ع)، تجربه مهم تاریخی در حوزه نبرد پیچیده سیاسی بود که پیروزی و یا ناکامی در این نبرد می توانست سرنوشت تشیع را رقم زند. بدین جهت امام رضا(ع) مأمون را در نبرد پیچیده سیاسی که خودش به وجود آورده بود، شکست داد. بدین سبب نه فقط تشیع تضعیف و یا ریشه کن نشد، بلکه دوران ولیعهدی امام رضا(ع)، یکی از با اهمیت ترین سالهای تاریخ تشیع به شمار آمد و نفس تازه ای در مبارزات علویان دمید.
این استاد دانشگاه کابل با اعلان اینکه امام رضا(ع) دستاوردهای فراوانی داشته اند، اشاره کرد: بعنوان مثال همچون این دستاوردها می توان مدیریت فرهنگی شیعیان توسط امام رضا(ع) و بازخوانی جایگاه عترت را نام برد. مناظره ها و گفت وگوهای موفقیت آمیز و به دور از تهدید و تکفیر با بزرگان ادیان و مذاهب از دیگر دستاوردهای ایشان شمرده می شود. بطوریکه امام با بهره گیری از ابزار استدلال و منطق و دستاوردهای علمی، فضای گفت و گو با آنها را رونق بخشید.
حسینی عنوان کرد: همین طور مناظرات امام رضا(ع) با ارائه آراء شیعه، سبب ترویج فضای آزاداندیشی شده بود. توسعه همه جانبه علوم همچون علم پزشکی از دیگر دستاوردهای ایشان محسوب می شود. بعلاوه علم کلام نیز مورد توجه اندیشمندان دوران زندگی امام رضا(ع) قرار گرفته بود.
وی افزود: گسترش اندیشه های شیعی و علوی، تربیت شاگردان برجسته، بستن پرونده فرقه گرایی در شیعه که ناشی از عظمت علمی و معنوی امام و رفتار سرشار از اخلاق و کرامت ایشان است، ساماندهی مبانی کلامی شیعه، تأثیرگذاری بر حوزه خراسان، تأثیرگذاری بر عرفا و اهل تصوف همچون اقدامات و دستاوردهای دوران امامت امام رضا(ع) در عرصه تثبیت حقانیت علویان و تغییر شیوه مبارزه با غاصبان و دفاع از حریم اعتقادی اسلام بشمار می رود. بر این اساس نقش ایشان در فرهنگ پروری و تمدن سازی ایران و خصوصاً منطقه خراسان غیرقابل انکار است.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب