ملاحظه ای درباره بیان مفاهیم بزرگسالانه برای بچه ها
مجید راستی با بیان اینکه یک سری از مفاهیم گروه سنی ندارند، می گوید: ما نباید فهم و درک بچه ها را برای گفتن مفاهیمی که گروه سنی ندارد، ندید بگیریم.
این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان در گفتگو با ایسنا درباره مفاهیم بزرگسالانه در ادبیات کودک و نوجوان اظهار نمود: مفاهیم مختلف هستند؛ کسی که می خواهد به دانشگاه برود و فلسفه بخواند، معمولاً جوان است. چرا می خواهد فلسفه بخواند، چونکه می خواهد با مفاهیمی آشنا شود که با آنها آشنا نبوده است. پس میتوان گفت زمان آشنا شدنش با این مفاهیم، با رفتن به دانشگاه معنا پیدا می کند. اگر بخواهید این مفاهیم را برای کودک بگویید بطور قطع او نمی فهمد. در عین حال ما مفاهیمی داریم که برای همه است و همیشه در زندگی انسان ها هم به روز، هم کاربردی و هم لازم است مانند دوست داشتن، مهربان بودن، خوش اخلاق بودن و.... این ها مفاهیمی هستند بدون گروه سنی که برای همه معنا دارند.
او اضافه کرد: مثلاً کتاب «شازده کوچولو» لایه های مختلفی دارد، آن چه یک آدم بزرگ تحصیل کرده آشنا به ادبیات می تواند از این کتاب درک کند، یک آدم معمولی نمی تواند، پس گروه سنی هم تعیین کننده نیست. یک مفهوم در لایه های مختلف به سواد، درک و آشنایی یک آدم با مبحث بستگی دارد. مفاهیمی را که گروه سنی نمی شناسد و برای همه و برای هر سن و سالی لازم است، میتوان به شکل های مختلف گفت، اگر در ادبیات کودک بیاید برای کودک است و در ادبیات بزرگسال بیاید برای بزرگسال.
راستی درباره اینکه امکان دارد نویسنده ای پیام خویش را در چارچوب ادبیات کودک عرضه کند، بیان نمود: اگر مفاهیمی باشد که نویسنده از ابتدا مخاطب خویش را تعیین کرده که بزرگسال است و مبحث آنها را می خواهد برای بچه ها بگوید باید ببینیم نویسنده چقدر اشتباه می کند. زمانی که می خواهید با هم سن و سالهای خود صحبت کنید، آیا با یک کودک پنج ساله حرف می زنید؟ درباره مصداق های مفاهیمی هم که گروه سنی نمی شناسد باید سطح درک مخاطب را در نظر بگیرید و از واژه هایی استفاده کنید که در حوزه دایره واژگانی کودکان و افراد نابلد نسبت به مبحث بگنجند.
او با تکیه بر استفاده از زبان کودکی برای مفاهیم بدون گروه سنی، اضافه کرد: جنگ و دوستی و صلح مفاهیم فراگیر است. مگر بچه های کوچک با هم دعوا نمی کنند؟ مگر اسباب بازی های شان صدمه نمی بیند؟ این ها هم جنگ است. شکل جنگ در دنیای بچه ها با دنیای آدم بزرگ ها فرق می کند. ازاین رو مهم می باشد که زبان کودک را برای مفاهیمی که گروه سنی نمی شناسد به کار ببریم و مستقیما نگوییم مهربان باش، دوستت را اذیت نکن و با او بازی کن. اگر همه این ها را هم با نگاه فلسفی بگویید، مفهوم تان تغییر نخواهد کرد اما واژه هایی به کار می برند، می بردند و خواهند برد که در سطح بچه ها نیست. ما نباید فهم و درک بچه ها را برای گفتن مفاهیمی که گروه سنی ندارند، ندید بگیریم. اگر مساله ای ایدئولوژیک یا سیاسی است که در حد درک کودک نیست، طبیعی است که نباید بگوییم. میتوان به یک بیمار هر دارویی را داد؟ نه. همه داروها مفیدند اما در جایی که پاسخ آن بیماری باشند.
مجید راستی در ادامه تصریح کرد: باید ببینیم کاربرد واژه ها در وهله اول باید به چه شکل باشد تا کودک ارتباط برقرار کند و بعد مفهوم مهم می باشد. ما اول مفاهیم بزرگ را انتخاب می نماییم و با خود می گوییم، با هر زبان حرف مان را بزنیم مخاطب خوشش می آید، چون مفهوم پرارزش است در حالیکه باید زبان ساده باشد و اگر مفهوم ساده نشود، نباید گفت. اگر مفاهیمی را که برای همه گروه های سنی است با عنایت به زبان آنها به کار ببریم، هیچ اشکالی ندارد اما اینکه بگوییم این حرف بزرگسالانه است باید ببینیم جایگاهش در دسته بندی ها کجاست و بعد ببینیم باید بگوییم یا نگوییم.
او تاکید کرد: برای یک نویسنده توانا فقط شناخت مخاطب کافی نیست، باید زبانش را بشناسد، فهمش را بشناسد و نیازهایش را بداند. خیلی چیزها هست که نویسنده باید در نظر بگیرد و مفهوم را ساده کند. نویسنده توانا حداقل ها را دارد و قصه می نویسد و می داند چگونه مبحث را بگوید. اما باید توجه داشت که حرف نویسنده مهم می باشد یا درک شنونده از حرف نویسنده. اگر کودک قصه ای را با هر مفهومی خواند و فهمید و فهمش را توانست به شکلی بروز دهد، نشان داده است هم مبحث و پیام قابل درک بوده و هم زبان درستی به کار رفته، اما اگر مات و گیج نگاه کند و یا با قصه ارتباط برقرار نکند می بینیم هم زبان مشکل دارد و هم مفهوم.
او با بیان اینکه چند کتاب آماده نشر دارد که با توجه اوضاع نشر معلوم نیست چه زمانی منتشر شوند، درباره آخرین کتاب خود اظهار داشت: «قصه تازه مرغابی ها و لاک پشت ها» در محراب قلم اوایل سال جاری منتشر گردید. این کتاب نگاه دیگری به قصه «لاک پشت و مرغابی ها» است که قصه اش را همه بزرگ ترها می دانند و پیامی دارد که گروه سنی مشخصی ندارد و هرکسی از آن پیامی را متوجه می شود. قصه کتاب همان جابه جایی لاک پشت و مرغابی هاست و نگاه مردمی که پرواز آنها را می بینند و حرف هایی که می زنند و حرف هایی که لاک پشت ها می شوند و اتفاقی که می افتد.... باید ببینیم با گذشت سالیان سال در زندگی انسان ها چه تغییری به وجود آورده و اگر تغییری اتفاق نیفتد چه اتفاقی امکان دارد بیفتد. قصه کوتاهی است و پیامی که گروه سنی ندارد.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب