گفت وگوی دست و هنر با حامد گارسچی ـ رهبر اركستر
از آلمان به ایران آمده تا ارکستر سمفونیک را هدایت کند
به گزارش دست و هنر حامد گارسچی که به عنوان رهبر میهمان از آلمان به ایران آمده و پنج شنبه و جمعه ـ 30 و 31 تیر ماه ـ ساعت 21: 30 در تالار وحدت به روی صحنه می رود، طی گفت وگویی با خبرنگار موسیقی ایسنا، درباره راهکارهایی صحبت کرد که می توان برای بهبود وضعیت ارکستر سمفونیک تهران به کار گرفت.
در ابتدا از این رهبر ارکستر درباره وضعیت ارکستر سمفونیک تهران و سطح نوازندگان سوال می نماییم. پاسخ می دهد: ارکستر در وضعیت خوبی قرار دارد؛ نوازندگان دریافت بالایی دارند و آنچه را از آنها خواسته می شود، به سرعت انجام می دهند. البته ارکستر خیلی جوان است و ارکسترهای جوان همیشه پتانسیل بالایی برای دریافت دارند؛ به سبب این که نوازندگان ارکسترهای جوان نسبت به ارکسترهایی که میانگین سنی بالایی دارند، علاقه بیشتری به یادگیری آنچه که رهبر به آنها می آموزد، نشان می دهند.
او ادامه می دهد: در امتداد پتانسیلی که ارکستر سمفونیک تهران دارد، اگر بستر مناسبی به لحاظ آموزش و تمرین با رهبرهای حرفه ای میهمان و البته رهبر ثابت با توانایی بالا فراهم گردد، در سال های آتی رشد بهتری خواهد داشت.
از این هنرمند سوال می نماییم که آیا با جابه جایی تعدادی از نوازندگان با نوازندگان حرفه ای تری که خارج از ارکستر فعالیت می نمایند، موافق است؟
وی در پاسخ به این پرسش ایسنا اینطور می گوید که «جایگزین کردن نوازندگان حرفه ای خارج از ارکستر، با تعدادی از نوازندگان درون ارکستر، نتیجه مشخصی نخواهد داشت. باید اهتمام بر یکپارچگی ارکستر شود؛ چون در این صورت بهتر می توان نوازندگان را جلو برد. درحقیقت اگر قسمتی از ارکستر خیلی حرفه ای باشد و قسمتی از آن نه، تعادل ایجاد نخواهد شد.»
گارسچی ادامه می دهد: این امر زمانی می تواند تأثیرگذار باشد که ارکستر یک مرکز آموزشی داشته باشد؛ به این صورت که علاوه بر زمان تمرین کنسرت، در ماه دفعاتی را هم به تمرین و آموزش با نوازندگان حرفه ای تر داشته باشد. در نهایت باید امتحان کرد و دید که چه نتیجه ای خواهد داشت؛ چون چنین راهکار هایی عملی هستند نه نظریه.
در این زمینه بخوانید:
یک جوان ایرانی از آلمان رهبر میهمان ارکستر سمفونیک می شود
نوازندگان از سن کم، همنوازی یاد بگیرند
این رهبر ارکستر تاکید می کند که نوازندگان موسیقی کلاسیک در ایران، از جوانی هم نوازی در ارکستر را چه در هنرستان و چه در دانشگاه، یاد نمی گیرند، بیشتر آنها سولیست هستند و دوست دارند در آینده هم بصورت سولیست فعالیت کنند.
او اضافه می کند: ولی اروپا رشته نوازندگی در ارکستر دارد و نوازندگان از ۱۴ سالگی هم نوازی در ارکستر را با حضور در ارکسترهای نوجوانان یاد می گیرند. در ایران هم نوازندگان باید از سن پایین هم نوازی در ارکستر را یاد بگیرند؛ اینطور نباشد که در دانشگاه درس بخوانند، قطعات سولو بزنند و بعد که درسشان به اتمام رسید تازه قصد ساز زدن در ارکستر را داشته باشند.
باید در هر شهری ارکستر سمفونیک داشته باشیم
در ادامه به مسئله نبود رشته رهبری ارکستر در ایران می پردازیم که گارسچی درباره آن توضیح می دهد: لازم است در هر شهر و شهرستان ارکسترهایی را از سنین پایین تأسیس کرد، ولی این امر نیازمند داشتن رهبر ارکستر است. به همین جهت در ابتدا باید رهبرهای جوان و علاقه مندان به این رشته را جذب کرد و آموزش داد که این افراد در ادامه در نقاط مختلف ایران ارکسترها را تأسیس و با آنها کار کنند؛ هر چقدر تعداد ارکسترها و میزان تجربه بیشتر شود، در نهایت نتیجه بهتری حاصل می شود. ولی از آنجا که لازمه این امر داشتن رهبر ارکستر است و در ایران رهبر ارکستر نداریم، حالا وضعیت به اینگونه است.
مشکل اقتصادی که همیشه بوده
از او سوال می نماییم که «وضعیت مالی نوازندگان ارکسترهای معمولی در اروپا به چه صورت است؟» که این هنرمند در ابتدا به ریشه دار بودن مشکلات اقتصادی ارکستر سمفونیک تهران می پردازد و می گوید: تا جایی که به خاطر دارم از زمانی که در هنرستان درس می خواندم، مشکل مالی ارکستر سمفونیک تهران، نوازنده ها و طرح این مسئله که حقوق کافی با انگیزه آنها ارتباط مستقیم دارد، همیشه مطرح بوده است.
گارسچی ادامه می دهد: در آلمان ارکسترهای مختلف داریم؛ ارکسترهای «ای»، «بی»، «سی» که از نظر کیفیت رده بندی می شود که بطورمثال نمونه ارکستر «ای»، ارکستر فیلارمونیک برلین است. حال هر کدام از این ارکسترها نسبت به درجه بندی که برایشان تعریف شده است، حقوق می گیرند. در نتیجه فردی که در ارکستر فیلارمونیک برلین می نوازند حقوق بیشتری نسبت به نوازنده ای که در ارکستر فرانکفورت می نوازد، دریافت می کند.
این رهبر ارکستر تصریح می کند: حقوقی که نوازندگان این ارکسترها دریافت می کنند کافی است و می توانند بوسیله آن زندگی خودرا به لحاظ اقتصادی اداره کنند؛ البته باتوجه به شیوع ویروس کرونا در جهان و رکود اقتصادی، بودجه ها کم شده است ولی در آلمان تلاش می شود تا جایی که می توانند به این ارکسترها کمک کنند تا این فرهنگ زنده بماند.
رهبر ثابت یا مهمان؛ مساله این است
او به این پرسش پاسخ می دهد: هر ارکستری باید یک رهبر ثابت داشته باشد و در کنار آن باید از رهبرهای میهمان دعوت شود. از آنجا که هر رهبر ارکستر روش خودرا دارد، دعوت از رهبرهای میهمان سبب می شود که نوازنده ها با نحوه تمرین های مختلف آشنا گردند.
این موسیقیدان ادامه می دهد: البته نباید تعداد رهبرهای میهمان به قدری باشد که هر ماه از یک نفر دعوت شود؛ چون یکپارچگی را از ارکستر می گیرد. رهبرهای میهمان باید زمان داشته باشند که با ارکستر کار کنند و این امر نباید حالتی صنعتی به خود بگیرد.
او توضیح می دهد که این امر برای ارکسترهای بزرگ متفاوت می باشد و شاید ارکستر فیلارمونیک برلین در سال با ۲۰ رهبر هم کار کند، ولی ارکستر جوانی چون ارکستر سمفونیک تهران این امکان را ندارد؛ برای اینکه راه زیادی در پیش دارد و بحث آموزش برای آنها در اولویت ها است. بخش آموزشی باید در قسمت هنری برنامه که به آن تمرین می گوییم، پا به پای قسمت هنری حرکت نماید تا آن زمان که نتیجه حاصل شود.
نباید بین تمرینات وقفه باشد
او درباره تمرینات ارکستر سمفونیک تهران می گوید: می توانیم دو مدل تمرین «الف» و «ب» را در نظر بگیرم؛ مدل «الف» همان روشی است که حالا ارکستر سمفونیک تهران برای تمرینات خود پیاده می کند؛ به این صورت که تمرینات طی چهار هفته در ۱۲ جلسه با وقفه های طولانی چند روزه انجام می شود.
گارسچی ادامه می دهد: ولی مدل «ب» تنها یک هفته تمرین پشت سر هم دارد که در آخر هفته هم به روی صحنه می رود. این مدل نتیجه بهتری خواهد داشت و اینطور می توان رپرتوارهای وسیع نواخت؛ برای اینکه وقفه ای بین تمرین و کنسرت نیست. ولی در روند تمرین فعلی ارکستر سمفونیک تهران، رهبر در هر جلسه جدید تمرین باید به سبب وقفه ها، تلاش کند که نوازندگان را به جایی که جلسه قبل رسانده بود، برساند و بعد تازه یک پله جلوتر برود. ولی در مدل بدون وقفه تمرین، هر جلسه پیشرفت حاصل می شود و نیازی به تکرار نکات جلسات قبل نیست.
از او درباره خاصیت های رهبر ثابت ارکستر سمفونیک تهران سوال می نماییم. می گوید: با اهمیت ترین خاصیت رپرتوار است. باید برنامه و فهرستی از قطعات را برای چهار یا سه سال مشخص کرد و مطابق آن پیش رفت.
از گارسچی سوال می نماییم که آیا لازم است هر قسمتی از نوازندگان ارکستر یک هدایت گر داشته باشند؟ پاسخ می دهد: ارکسترهای بزرگ این خاصیت را ندارند ولی ارکسترهای جوان در اروپا یا ارکسترهایی که در آکادمی ها هستند، یک سرگروه آموزشی دارند که بصورت آنسامبل با آنها کار می کند. به این صورت که در هر گروه یک نفر به عنوان سرگروه با آنها تمرین می کند.
شرایط ورود به ارکسترهای حرفه ای؟
وی در پاسخ به این پرسش هم می گوید: خیلی مشکل است، البته به سطح ارکستر هم بستگی دارد. برای ورود به ارکسترها باید یکسری آزمون ورودی را پشت سر گذاشت و قطعاتی که از قبل انتخاب شده را نواخت.
بطور سراسری برای هر ساز یک رپرتوار دائمی وجود دارد که ارکسترها هر بار برای آزمون ورودی از بین آنها قطعاتی را انتخاب می کنند و از نوازنده می خواهند که اجرا کند؛ البته الزاما قطعه ای که انتخاب می کنند برای سولیست نیست و ممکنست قسمتی از یک قطعه را برای قسمتی از ارکستر انتخاب کنند و از نوازنده بخواهند که بنوازد.
این هنرمند درباره مدت زمانی که یک نوازنده می تواند در یک ارکستر اجرا کند، بیان می کند: این که نوازنده ها تا چه مدت می توانند در یک ارکستر بمانند به نوع قرارداد آنها بستگی دارد که تمدید شود و یا نشود. در آلمان اگر قرارداد دائم داشته باشند تا ۶۷ سالگی می توانند در ارکستر فعالیت کنند.
گارسچی در آخر درباره ادغام رهبران و نوازندگان ارکستر سمفونیک و ملی بیان می کند: خیلی موافق ادغام آنها نیستم؛ چون بحث رپرتوار آموزشی مطرح است و کار در یک ارکستر کلاسیک با ارکستر ملی متفاوت می باشد.
منبع: دست و هنر
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب