گفت وگو با رئیس سازمان تاریخ و ادبیات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس، ۱،

ما جنگ پرست نیستیم

ما جنگ پرست نیستیم به گزارش دست و هنر، وقتی از جنگ می گوییم یک سوال در ذهن جوانان ایجاد می شود و آن این که که چقدر اینها جنگ پرستند یا جنگ دوست هستند که دائم دوست دارند از جنگ تعریف کنند. حقیقت اینست که زاویه نگاه ما در تعریف از دفاع مقدس، زاویه انسان ها و زاویه حوزه معرفتی است. زاویه حوزه دستاوردی است. مثلاً زاویه ایثار، محبت، همیاری، انسجام، وحدت و.... وقتی اینها را کنار هم می گذاریم می بینیم چقدر در دفاع مقدس ظرفیت بوجود آمده است.


سردار عباس بایرامی رئیس سازمان تاریخ و ادبیات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس که در گفتگو ایسنا از ماهیت دفاع مقدس، تفاوت آن با جنگ های دیگر و راهکارهای ترویج فرهنگ دفاع مقدس سخن گفت.

تفاوت دفاع مقدس با جنگ های دیگر
عمدتا آغاز جنگ ها را تبریک نمی گویند و یا این که معمولاً آخر جنگ ها را جشن می گیرند اما در ایران آغاز جنگ را جشن می گیرند. ۳۱ شهریور آغاز جنگ تحمیلی ضد ملت ایران بود و از این نکته میتوان دریافت که جنگ ما یک جنگ نظامی صرف نبود و پاسداشت این حادثه بزرگ هم پاسداشت یک پیروزی سرزمینی و در ابعاد نظامی نبود، همان گونه که از پیام ها و سخنرانی های مختلف امام خمینی (ره) این برداشت می شد. این جنگ فراتر از آن چیزی که در دنیا به آن توجه می کنند، بود.
جنگ های بزرگ مانند جنگ جهانی اول یا جنگ جهانی دوم یا خیلی از جنگ های منطقه ای که رخ داد همه اش ماهیت کشتن و مسائل این چنینی بود اما ما در جنگ تحمیلی نه دنبال کشتن بودیم و نه فتح سرزمین. باآنکه برای اشرافیت بر دشمن حتما تسلط بر سرزمین هایش بر ما واجب بود. باید این کار را می کردیم تا شر دشمن از درون سرزمین های خودمان کم شود.
«عملیات والفجر۸ (۱۳۶۴)» را در عمق خاک عراق انجام دادیم و شهر فاو عراق را در یک دوره جنگ پیاپی و سخت فتح کردیم به جهت اینکه بتوانیم شهرهای خودمان را از دسترس توپخانه ای و موشکی دشمن دور نگه داریم. در واقع فتح سرزمین هم به سبب دفع شر دشمن بود لذا آنچه که باید ماهیتا این جنگ را حفظ می کرد نگاه محتوایی، معرفتی و معنوی بود و این کار به اهالی هنر و ادبیات برمی گردد و آنها باید بیایند کار و روایت درستی از این جنگ به نسل آن زمان و آینده ارایه کنند. در واقع یک نوع عملیات فرهنگی بسیار بزرگ است.
ما در جنگ اصطلاحی داشتیم و می گفتیم گرفتن خاکریز کار راحتی است البته راحت نبود ولی می گفتیم شاید گرفتن یک خاکریز راحت بوده باشد ولی حفظ خاکریز از گرفتنش سخت تر است چون دشمن به فکر بازپس گیری آن است. ما در دفاع مقدس دستاوردهای عجیبی داشتیم. مهم ترین آن از نظر من این بود که در مردم خودباوری به وجود آمد. مردمی که تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی این همه سرخورده شده و توسری خور بودند. ما تا پیش از انقلاب در طول ۲۰۰ سال هر جنگی که به ما تحمیل شد یک قطعه از خاک کشورمان را از دست دادیم.
قدیم، در مدرسه، معلم های تاریخ و جغرافی به ما می گفتند که سرزمین گذشته ایران مثل یک شتر ایستاده بود؛ هم اکنون مثل گربه نشسته و خوابیده شده است. یک سرزمین بیشتر از ۱میلیون و ۶۸۰ هزارکیلومتر مربع هست را در جنگ های قدیم از دست دادیم البته در مواردی جنگ هم نکردیم مثلاً در بحرین جنگ نکردیم و طبق توطئه انگلیسی ها یک جزیره استراتژیک را در درون خلیج فارس خیلی راحت از دست دادیم. بنابراین برای ملت ایران، این دستاورد خیلی مهم بود و هنوز هم مهم می باشد. این دستاورد عظیم دفاع مقدس باید مانند یک الگو برای نسل های آینده باقی بماند.

نقش ادبیات در بیان دستاوردهای دفاع مقدس
باید دائما این موفقیت و دستاوردهای دفاع مقدس به ملت ایران و ملت های منطقه و جهان گفته بشود که در تحقق این امر، ادبیات نقش مهمی دارد. این خاصیت ادبیات است و جوهره اصلی هر ملتی هم به ادبیات بستگی دارد به این معنا که مفاهیم درونی و فرهنگ درونی آن ملت را می تواند عرضه بکند و مثل یک کالا به بازار فرهنگی بیاورد.
به نظر من ادبیات جنگ همزاد با خود جنگ است. در ماه های اولیه جنگ برخی اهالی قلم توفیق داشتند که دست به قلم شدند و در رابطه با شهدا، عملیات ها، ماهیت جنگ و عواملی که سبب شد جنگ به ما تحمیل شود کتاب نوشتند بنابراین نخستین کتاب های ما در ارتباط با همان ماه های اول تحمیلی و پاییز سال ۱۳۵۹ بود. دست مریزاد باید گفت به همان کسانی که آن زمان این اهمیت را درک کردند. هم اکنون بیشتر از چهار دهه از آن حماسه پرشور می گذرد ولی هنوز قلم ها بر زمین نیامده است و همچنان اهالی قلم و ادبیات دست به قلم هستند و سوژه های جدید را کشف می کنند.
رهبر معظم انقلاب در جایی فرمودند این جنگ مثل گنج است. خاصیت گنج اینست که به مرور زمان کشف می شود. دفاع مقدس ما هم همینطور است. خودم هم بچه جنگ هستم و در واقع با محیط جنگ و شهدا بزرگ شدم و رشد کردم. اما هم اکنون یک چیزهایی از آن دوران کشف می شود انگار مال همین روز گذشته است. باورتان نمی گردد که این کجا بوده پس چرا من به آن توجهی نکردم.

ما جنگ پرست نیستیم/دستاورد ادبیات دفاع مقدس در چهاردهه گذشته
وقتی از جنگ می گوییم یک سوال در ذهن جوانان ایجاد می شود و آن این که که چقدر اینها جنگ پرستند یا جنگ دوست هستند که دائم دوست دارند از جنگ تعریف کنند. حقیقت اینست که زاویه نگاه ما در تعریف از دفاع مقدس، زاویه انسان ها و زاویه حوزه معرفتی است. زاویه حوزه دستاوردی است مثلاً زاویه ایثار، محبت، همیاری، انسجام، وحدت و.... وقتی اینها را کنار هم می گذاریم می بینیم چقدر در دفاع مقدس ظرفیت بوجود آمده است.
در یک نگاه کلی به ادبیات دفاع مقدس تصور می کنم در چهار دهه گذشته مجموعه فرهنگی کشور زحمات فوق العاده ای کشیده اند. تعداد زیاد کتاب های چاپ شده با مبحث دفاع مقدس در کشور نشان دهنده اینست که در این زمینه کار شده است. کتاب ها موضوعات مختلف هم دارند. اما نسبت به آن چیزی که شاخص و در قله است به اعتقاد من، هنوز در دامنه قله قرار داریم. بسیاری از موضوعات باقی مانده است که هنوز نتوانستیم به آنها دست پیدا بکنیم. سرفصل اصلی این موضوعات هم برمی گردد به گنجینه عظیم مطالب و موضوعات و خاطرات رزمندگان و فرماندهان جنگ. موضوعات اصلی هم همین ها هستند چون اینها ذخیره های طلایی هستند که در حال حاضر بین ما حضور دارند و متأسفانه خیلی ها را هم از دست داده ایم.

شاخصه های اصلی دفاع مقدس را کشف کنیم
فکر می کنم اهالی قلم و اهالی فرهنگ و مجموعه کسانی که دل در گرو این نظام و ملت دارند توانسته اند در واقع در این رابطه ادای دین بکنند. زحمات خیلی زیادی کشیده اند ولی چون محدوده و وسعت عمل خیلی زیاد است بنظر می رسد که ما عزم خیلی جدی تری نیازمندیم تا آن شاخصه های اصلی دفاع مقدس را کشف بکنیم و در همه موضوعات هم این نیاز است. به اعتقاد بنده تاریخ شفاهی و خاطرات جنگ در رأس اینها قرار دارد. چون ابعاد مغفول جنگ را می تواند کشف بکند. کار تاریخی دفاع مقدس چه تاریخ توصیفی و چه تاریخ تحلیلی جنگ جزو نیازهای ضرورت دارد. در کنار آن، ژانرهای دیگر ادبی مثل داستان، رمان، کودک و نوجوان، ترجمه و... را هم نیاز داریم تا موضوعات را همگام با هم جلو ببریم.

انتقال فرهنگ دفاع مقدس به کودکان و نوجوانان
بحث کودک و نوجوان در دفاع مقدس جزو دغدغه های اساسی ما محسوب می شود. نمی خواهم یک حرف شعاری بزنم. معتقدم نه فقط در حوزه دفاع مقدس، بلکه در حوزه های دیگر باید توجه مان نسبت به این سطح از سنین جامعه، آنقدر که باید باشد نیست. سرمایه گذاری در این سطوح یعنی پیش از دبستان تا دبستان همه اش سرمایه است نه هزینه؛ چون بهره برداری از آن چند صد برابر در آینده خواهد بود. اگر زیرساخت ها را محکم بکنیم در آینده برداشت خیلی خوبی خواهیم داشت. بنابراین ما با این قشر خیلی کار داریم.
در ادبیات دفاع مقدس در ارتباط با کودکان و نوجوان شعف داریم. چون یک امر تخصصی است یعنی نباید با آن به صورت دیمی و شعاری برخورد کرد. اگر با ذهن آماده و خلاق نونهال غیرفنی برخورد کنید عمدتا اثرش معکوس خواهد بود. هم اکنون کارهای خوب در این رابطه دارد به انجام می رسد. ولی خیلی بسیار کم هستند.

سوژه شناسی خوبی نداریم
بعنوان یک کارشناس در این عرصه باید بگویم اول این که ما سوژه شناسی خیلی خوبی نمی نماییم. سوژه های مناسب الهام بخش برای کودکان و نوجوانان تا دلتان بخواهد وجود دارد اما نتوانستیم آنرا به یک بانک اطلاعاتی خوب تبدیل نماییم و در اختیار اهالی فن قرار بدهیم. دوما ما یک ترکیب منسجم و کاملی از همه آنهایی که باید درگیر باشند را در این رابطه نداریم. یعنی آنهایی که دغدغه این مساله را دارند مثلاً آموزش و پرورش، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

مفاهیم شهادت نباید با اسلحه، تجهیزات به خورد نوجوان داده شود
برای موفقیت در این کار باید کارشناسان حوزه روانشناسی و جامعه شناسی کودک را شناسایی نماییم.آنهایی که می توانند مهندسی کتب دفاع مقدسی کودک انجام بدهند. ما اصرار داریم مفاهیم شهادت نباید با اسلحه، تجهیزات و کشته شدن و خون و اینها به خورد نوجوان و خصوصا نونهال داده شود. بلکه موضوعات باید آرام آرام به اذهان این سنین منتقل شود. چیزی که هم اکنون کمتر به این روش عمل می شود. علت اصلی آنرا هم هزینه های سنگین می دانم. برای تولید یک کتاب فاخر در حوزه کودک و نوجوان به مراتب هزینه های خیلی بیشتری نسبت به کتابهای عادی ای که ما تولید می نماییم لازم است. البته یک بخش کار در ارتباط با هزینه هاست؛ بخش دیگر، به نظر من کم توجهی است. از بین همه این کتبی که برای کودک در کشور دارد تولید می شود خیلی هایش اصلا به درد بازار این کار نمی خورند و اگر عرضه نشود به مراتب خیلی بهتر است.
بخش دیگری هم وجود دارد که خیلی خوب است. یعنی سروده ها، داستان ها، داستانک، تصویر، مهندسی و جاذبه های خوبی دارد. نمی خواهم مثال مع الفارق بزنم ولی این درک را کشورهای پیشرفته دنیا پیدا کرده اند که هیچ چیزی در این رابطه کم نمی گذارند و از بهترین فناوری های روز تولید کتاب برای مبحث کودکان و نونهالان خودشان استفاده می نمایند. فکر می کنم در این رابطه همه مسئول هستند و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس بعنوان سیاست گزار و برنامه ریز و انسجام دهنده این مساله خصوصا سازمانی که ما متولی آن هستیم مسئولیم و به جهت اینکه این بحث را درست جلو ببریم.

شورای تخصصی کودک و نوجوان تشکیل دادیم
در این زمینه کارشناسان فن را دعوت کردیم و یک شورای تخصصی کودک و نوجوان تشکیل دادیم که آن متخصصان به ما بگویند چگونه ورود بکنیم. آنها چند مأموریت دارند. هم ریل گذاری می کنند، هم کارهای آموزشی انجام می دهند و می کوشند تا بفهمانند کار کودک و نوجوان چقدر مهم می باشد و هم در تولیداتی که انجام می گیرد نظارتی صورت می گیرد و می کوشند نظارت کارشناسی را برعهده بگیرند.
ما تعاملات خوبی داریم. چون باید نگاه ها را تغییر و اولویت ها را تشخیص بدهیم. متولی این امر حتما باید در حوزه تخصصی کار تولیدی مثل یک جای بویژه مثل آموزش وپرورش و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان باشد. بعنوان سیاست گزار حوزه دفاع مقدس هم باید ناظر باشیم و کمک دهنده. خصوصا در زمینه سوژه هاخیلی می توانیم کمک بکنیم. در راه تشخیص کار کتاب از باب فنی، حوزه نظامی، عملیاتی و حوزه های خاص دفاع مقدس کارشناسان ما می توانند نظر بدهند و در واقع شورایی که ما تشکیل دادیم متشکل از همان مجموعه ها هستند. اینها هم می توانند در بحث های مختلف کمک حال باشند و نظر بدهند و کار را جلو ببرند. این در بحث نیازسنجی هم درک می شود.
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تولیدات خوبی دارند. هم اکنون بسیاری از اولویت ها آنجا مطرح می شود ولی در زمینه دفاع مقدس اولویت مطرح نشده است؛ در آموزش وپرورش هم همینطوری است. این اولویت هنوز آن طور که باید، درک نشده است. این درک را ما باید بالا ببریم و به دوستان کمک بدهیم تا به مبحث به صورت یک ثروت و سرمایه ملی نگاه بکنند نه بعنوان یک جنگ صرف که در یک دوره انجام شده و کار تمام شده است. این نگاه خیلی ناراحت کننده است و ما هم نمی خواهیم این نگاه را به سمت کودک و نوجوان ببریم. باید با یک نگاه فرهنگی به صحنه بیایند و پشتیبانی بشوند و کمک بدهند به مجموعه هایی که برای تولید دستشان باز باشد تا بتوانند کار خوب تولید کنند.

برای کمک به کتابخانه های مدارس علاقه داریم
جهت بررسی نیاز مدارس به کتاب به مدارس زیادی رجوع کردم. مدارس همچون جاهایی است که ارتباط ما با آن خیلی نزدیک است و خیلی علاقمند هستیم برای توسعه فرهنگ کتابخوانی بخصوص تشویق به مطالعه کتاب های در رابطه با مبحث دفاع مقدس کمک بکنیم و مدارس را هم تجهیز نماییم. نظام آموزش وپرورش هم در این رابطه به ما کمک می نماید. این، بستگی به سلایق دارد. ای کاش این سلیقه تبدیل به یک دستورالعمل جامع بشود یعنی اگر ما موضوعات مختلف آرشیو کتاب در یک مدرسه داریم یک بخشی برای دفاع مقدس باز بماند. به نسبت سلایق، سنین هم خیلی مهم می باشد و ما باید بهترین کتاب ها را عرضه نماییم تا دانش آموزان بیشتر جذب شوند.
یکی از مأموریت هایی که به استان ها دادیم اینست که الویت شان تجهیز مدارس با کتاب باشد و در این زمینه ضمن بهره گیری از تولیدات خودشان، از تولیدات کشوری هم بهره گیرند. شاید بخشی از کمبودها به خاطر مضیقه بودجه باشد چون، نیاز خیلی گسترده است و همان قدر هم باید برایش هزینه کرد ازاین رو به کمک همه مجموعه ها نیاز است.




منبع:

1401/07/11
10:14:48
0.0 / 5
313
تگهای خبر: آثار , آموزش , تولید , جشن
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۱ بعلاوه ۴
دست و هنر
dastohonar.ir - حقوق مادی و معنوی سایت دست و هنر محفوظ است

دست و هنر

هنر و صنایع دستی