بررسی دلایل عدم ازدواج حضرت معصومه (س) و خواهرانشان
به گزارش دست و هنر، قم پژوهشگر تاریخ اسلام و تشیع به بررسی دلایل عدم ازدواج حضرت معصومه (س) پرداخت.
حضرت فاطمه معصومه(س) همچون بانوان بزرگ تشیع هستند که در علم و تقوا و پاسخ به پرسش های مراجعان به مقامی رسید که مدال افتخار "فداها ابوها" را از امام موسی کاظم (ع) دریافت کرده بودند. حضرت معصومه (س) با نامه امام رضا (ع) از مدینه به سمت خراسان حرکت کردند که در راه ساوه توسط دشمنان مسموم شدند به همین خاطر در روز ۲۳ ربیع الاوّل وارد قم شد و ۱۷ روز بعد در سن ۲۸ سالگی رحلت کردند.
بنابر گزارش های تاریخی حضرت معصومه (س) هیچ ازدواج نکردند و این در شرایطی است که در دین اسلام به امر ازدواج تاکید فراوان شده و همواره عزب بودن و مجرد زندگی کردن به شدّت نکوهش شده است؛ جهت بررسی چرایی عدم ازدواج حضرت معصومه (س) به گفتگو با کارشناس تاریخ خاندان (س) پرداختیم:
حجت الاسلام و المسلمین مصطفی صادقی کاشانی، پژوهشگر تاریخ اسلام و تشیع، در گفتگو با ایسنا در ارتباط با چرایی تجرد حضرت معصومه (س) و دیگر خواهرانشان اظهار داشت: حقیقت اینست که مساله به صورت دقیق برای ما روشن نیست؛ اطلاعاتی که ما داریم اجمالی و احتمالی است و به هر حال بیشتر از ۱۳۰۰ سال از واقعه گذشته و شرایط آن زمان برای ما چندان روشن نیست تا بتوان اظهار نظر کرد و فقط روایات و گزارش هایی در دست هست که میتوان عدم ازدواج برخی دختران امام هفتم را از آن فهمید ولی علل آن تنها احتمالاتی است که بیان می شود؛ حال چقدر درست باشد نمی دانیم.
وی با اشاره به اینکه دلیل کفو نداشتن که در کتاب تاریخ قم آمده نمی تواند درست باشد چون دیگر دختران ائمه با افرادی که هم شأن آنان نبودند ازدواج کرده اند، اظهار داشت: احتمال قوی تری که به نظر می آید و علمی تر از بقیه فرضیه ها است وصیتی از امام کاظم(ع) است که منشأ آن گزارشی از یعقوبی مورخ است و روایات منابع حدیثی مانند کتاب کافی آنرا تأیید می کند.
وی افزود: بنا به این وصیت امام کاظم(ع) ازدواج دخترانش را به فرزندش امام رضا (ع) واگذار کرده و فرموده غیر از امام رضا(ع) کسی حق دخالت در امر ازدواج آنان را ندارد، بعد هم فرموده هر یک از دختران شوهر کنند، حق بازگشت یا استفاده از اموال او را ندارند.
وی در ارتباط با چرا این وصیت امام موسی کاظم (ع) بیان نمود: همانطور که عرض شد واقع مطلب بر ما روشن نیست و اتفاقاً این از ابهام هایی است که اظهارنظر در رابطه با آن مشکل است. به لحاظ فضای تاریخی که برای تحلیل یک واقعه اهمیت دارد، ما چیزی از جزئیات آن شرایط نمی دانیم و این روایات هم نمی تواند دقیقا فضا را برای ما روشن کند ازاین رو نمی توان اظهار نظر قطعی کرد و هر چه گفته شود احتمالات و فرضیه هایی بیش نیست.
پژوهشگر خاندان (ع) اضافه کرد: آنچه روشن است این که امام معصوم است و دستور و تشخیص او بر مبنای حکمتی بوده است ضمن این که بنا به این روایت، امام بر خلاف سنت نبوی که یک امر فطری و نیاز انسان ها به همسر است، وصیت نکرد و نفرمود ازدواج نکنند بلکه اختیار را به دست امام رضا(ع) داد و همینطور فرموده اگر ازدواج کردند به آن امکاناتی که امام در اختیار دختران مجردش گذاشته بازگشت نخواهند داشت.
وی در رابطه با با نظر بعضی از کارشناسان که مسأله اختناق را دلیل این عدم ازدواج بیان کرده اند، اظهار داشت: این مسأله هم دلیل و معنا ندارد و چنین فرضیه هایی با عنایت به ازدواج های علویان با افراد مختلف نمی تواند به لحاظ تاریخی اثبات شود و با گزارش ها تناسبی ندارد.
حجت الاسلام و المسلمین صادقی در ارتباط با تناقض این عدم ازدواج با سنت رسول الله (ص) بیان نمود: اولاً این باید روشن باشد که آنچه گفته می شود ازدواج سنت است به معنای آن نیست که اگر کسی در عمرش ازدواج نکرد گناه کرده و حرامی مرتکب شده است؛ این مسأله از نظر حکم فقهی مشروط است به شرایط افراد و نیاز آنها که حتی امکان دارد در شرایطی برای فردی واجب هم بشود و وابسته به شرایط است.
وی افزود: اگر ثابت شود مثلا امام دستوری در اینباره داده (که البته گفته شد چنین چیزی مشخص نیست) آن موقع بنا به شرایط امکان دارد بگوییم استحباب برداشته شده است؛ ازاین رو نباید کسی خودش را با آن وضعیت مقایسه کند و هر دختر و پسری باید شرایط خودش را بسنجد و این که به صورت کلی نیاز انسان باید پاسخ داده شود و مهم تر این که به گناه نیفتد.
این نویسنده افزود: هر چند ما تمایل داریم که رفتار معصومان یا فرزندان ایشان را الگو قرار دهیم و از سیره آنان احکامی را استخراج و استفاده نماییم ولی فقه ما در موارد بسیاری چنین اجازه ای نمی دهد و فقها احکام را از روایات قطعی و سخنان پیامبر (ص) و ائمه (ع) دریافت می کنند؛ یعنی اگر پیامبر یا امام کاری را انجام داده باشد از نظر فقه حداکثر می تواند جواز را نشان دهد یا اگر کاری را انجام نداده باشند نمی توان از آن حکم قطعی استخراج کرد و مثلا گفت مکروه یا نادرست است.
وی خاطرنشان کرد: عمل معصوم حجت شرعی است و از آن احکام استخراج می شود و از عمل فرزندان، نزدیکان یا یکی از منسوبان ایشان این حجیت را ندارد و نمی گردد از این کار دختر یا دختران امام بعنوان حکم شرعی بهره برد یا بگوییم امام اجازه ازدواج نداده پس چنین و چنان است چون اولاً گفتیم که این از نظر تاریخی معلوم نیست و ثانیاً علت و شرایط خاص آن بر ما پوشیده است ضمن این که آن حضرت بر انجام ازدواج فرزندانش تاکید می کند و بنا به برخی گزارش ها برخی از آنها ازدواج هم کرده اند.
نقش مادری تضادی با فعالیتهای اجتماعی مادران ندارد
پژوهشگر تاریخ اسلام و تشیع اظهار داشت: به نظرم فعالیتهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و... با نقش مادری و تربیتی سازگار است و هیچ منافاتی ندارد و آنچه گفته می شود و صحیح هم هست نقش دائمی و زمان بر است نه فعالیتهای مقطعی که اسلام با آن مخالفتی ندارد و بلکه تشویق هم کرده و در سیره معصومین ما هم اتفاق افتاده است.
وی بیان نمود: فعالیتهای اجتماعی زنان خاندان یا زنان صحابی و پیروان راستین ایشان، هیچ وقت به معنای این نیست که از وظیفه اصلی یعنی تربیت فرزند و به سعادت رساندن انسان ها که مهم ترین و ارزشمندترین نقش و وظیفه زن است، دور شده باشند یا از آن مانده باشند. مگر چقدر آن فعالیت ها زمان برده است؟
حجت الاسلام و المسلمین صادقی افزود: حضرت زهرا(س) در جنگی همراه پدرش شرکت کرده و بعد از چند روز برگشته است یا حضرت زینب (س) چند ماهی در مسافرت کربلا همراه برادر بوده و انجام وظیفه کرده و به موطن خود برگشته اینطور نبوده که مثل برخی زنان امروزی هر روز از بامداد در اداره یا محل کار حاضر شوند و به کلی از خانه و زندگی و تربیت فرزند دور بوده باشند به صورتی که لازم باشد بچه ها را به مربی یا پرستار یا مهد کودک بسپارند که این خیلی مسأله مهمی است و نقش مادری را از بین برده و زن گاهی به منزله ابزار شده و از مقام و جایگاه پرارزش و تأثیرگذار خود به امور اقتصادی و آنچه مرد باید در آن فعالیت کند راه یافته است.
منبع: dastohonar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب