لباسی نو بر تن اندیشه کهنه کنترل گری
دست و هنر: هیات مدیره انجمن صنفی روزنامه نگاران تهران در واکنش به ارسال لایحه دوفوریتی «مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی» توسط رییس جمهور جهت بررسی و تصویب به مجلس فرستاده است، اطلاعیه ای صادر کرد.
به گزارش دست و هنر به نقل از خبر آنلاین، بعد از آنکه خبر آمد رییس جمهور لایحه دو فوریتی «مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی» را جهت بررسی و تصویب به مجلس فرستاده است، واکنش های بسیاری برانگیخته شد. این لایحه ۲۲ بندی بر طبق اصل ۷۴ و بند دوم اصل ۱۵۸ قانون اساسی توسط وزارت دادگستری تدوین و در جلسه هشتم تیر ماه ۱۴۰۴ هیات دولت با قید دو فوریت تصویب شده است.
حال هیات مدیره انجمن صنفی روزنامه نگاران تهران در واکنشی انتقادی به این لایحه بیانیه زیر را منتشر نموده است:
«در روزهایی که جامعه نیازمند اعتماد، شفافیت و گفت و گوی آزاد است، لایحه ای با عنوان «مقابله با محتوای خبری خلاف واقع» از جانب دولت ارسال و در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفته که با وجود ظاهر ساده و موجه اش، واجد تبعاتی نگران کننده برای آینده آزادی بیان و دسترسی آزاد به اطلاعات در ایران است. این لایحه، با بهره بردن از ظرفیتهای ساختار موجود و بدون ایجاد سازوکارهای جدید، در عمل کارآمدتر از طرح های پیشین در اعمال محدودیت و نظارت بر فضای مجازی است و در حقیقت می توان آنرا نسخه ای ساده شده اما پرخطرتر از طرح صیانت دانست؛ لباسی نو بر تن همان اندیشه کهنه کنترل گری.
ما به عنوان نمایندگان نهاد صنفی مستقل، بر سه محور اصلی نقد خود به این لایحه تاکید می کنیم:
ـ نخست از نظر حقوقی، جرم انگاری مجدد مفاهیمی چون «انتشار گزارش خلاف واقع» تکرار مکررات قوانین موجود است و تبصره هایی چون مجازات بر طبق «بی احتیاطی»، تعارض آشکار با اصول بنیادین حقوق کیفری دارد. نهاد قانون گذار نباید بجای پرهیز از انباشت مقررات متداخل و مبهم، با خلق عناوین مجرمانه جدید، امنیت قضایی جامعه را مخدوش کند.
ـ دوم از نظر محتوایی، هدف اصلی این لایحه نه مبارزه با اخبار جعلی، بلکه کنترل اطلاعات و تحدید جریان آزاد اطلاع رسانی است. نمونه های روشنگری چون افشای حقوق های نجومی، واگذاری املاک نجومی، اراضی ازگل یا دیگر پرونده های فساد، غالباً از دل فضای مجازی و رسانه های اجتماعی پدیدار شده اند؛ و چنین قوانینی، همان اندک روزنه های افشاگری و مطالبه گری عمومی را نیز مسدود خواهدنمود.
ـ سوم، از نظر پروسه تصویب، لایحه ای که در سکوت رسانه ای و بدون توجیه فوریت واقعی به تصویب هیات دولت رسیده، با اصول شفافیت و مشارکت عمومی و احترام به افکار عمومی ناسازگار است.
در جهانی که دسترسی آزاد به اطلاعات پیش شرط توسعه و سلامت حکومت ها است، کوشش برای مسدودسازی و کنترل خبری، نه فقط ثمره ای نخواهد داشت بلکه اعتماد عمومی را بالاتر از پیش مخدوش می کند. به تجربه می دانیم که هیچ قانونی نمی تواند حقیقت را پنهان نگاه دارد. حقیقت راه خودرا خواهد یافت.
لازم است پرسشی بنیادی و پیشینی مطرح شود: اساساً چه نیاز به تدوین چنین لایحه ای وجود دارد؟ مگر در عرصه رویارویی با نشر اکاذیب و اخبار خلاف واقع، با کمبود قانونی مواجه ایم؟ قوانین مختلفی همچون ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی و قانون جرایم کامپیوتری، قبل تر به این مساله پرداخته اند. چرا باید پی در پی «قانون بر قانون» اضافه کرد، بی آنکه کارایی و اجرای صحیح و تفسیر دقیق قوانین پیشین بررسی و ارزیابی و لطمه شناسی شده باشد؟
افزایش بی ضابطه و شتاب زده لوایح و مقررات در این عرصه، نه فقط به حل مسئله کمکی نمی کند، بلکه این شائبه را تقویت می کند که هدف از این روند، بهره برداری های خاص و محدودسازی هدفمند رسانه ها و فضای مجازی است، نه تامین منافع عمومی.
به باور ما، مسئله نه فقط غیبت اصحاب رسانه و نهادهای صنفی در تدوین چنین قوانینی است، بلکه مسئله اینجا است که چنین لایحه ای از حیث لزوم، منطق حقوقی و نیت تقنینی در معرض تردیدها و پرسش های جدی قرار دارد. گویی نگارش قانون در بعضی محافل به عادت و ابزاری برای گریز از پاسخ گویی تبدیل گشته است؛ عادتی که اعتبار و شأن قانون نویسی را تهدید می کند.
بی پرده باید گفت نوشتن قانون نباید آسان ترین کار در کشور باشد. این چرخه تکراری قانون تراشی بی اثر، باید متوقف شود و قانون گذار و مجری، بالاتر از افزودن بر تعداد مقررات، به اجرای عادلانه و شفاف قوانین موجود بیندیشند.
ما به آینده ای روشن ایمان داریم، آینده ای که در آن رسانه آزاد نه دشمن که همراه حکمرانی خوب است. در این راه، بر پایبندی به اصول حرفه ای، مسئولیت اجتماعی و دفاع از حقوق بنیادین مردم ایستاده ایم و خواهیم ایستاد.
هیات مدیرهٔ انجمن صنفی روزنامه نگاران تهران
مرداد ۱۴۰۴»
این مطلب دست و هنر مورد پسنده؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب دست و هنر مرتبط
نظرات کاربران دست و هنر در مورد این مطلب