گزارش دست و هنر
بازی های فكری رومیزی میان بازی های رنگارنگ موبایلی گم شده اند
به گزارش دست و هنر جواهری، تولیدكننده بازی رومیزی می گوید: جهت استفاده از بازی های رومیزی فرهنگسازی درستی در كشور صورت نگرفته است.
خبرگزاری مهر – گروه فرهنگ؛
بازی. (اِ) هر كار كه مایه ٔ سرگرمی باشد. رفتار كودكانه و غیر جدی برای سرگرمی. كار تفریحی. لَعب. (حاشیه ٔ برهان قاطع). لهو: سر شهریاران به رزم اندر است... ترا دل به بازی و بزم اندر است /فردوسی پس بازی گوی شد خسرو... بر یكی تازی اسب كُه پیكر. فرخی (دیوان چ دبیرسیاقی ص ۱۲۵.)
در عصر حاضر «بازی» در بازی های كامپیوتری، موبایلی، كنسولی و اسباب بازی های جامد خلاصه شده است، می بینیم كه كودكان و بزرگسالان با بازی های موبایلی سرگرم هستند و گاه خودشان را قهرمان هر یك از بازی ها می دانند و حتی با هم در رقابت و كل كل هستند بازی كنسولی یا موبایلی را تا مرحله آخر رفتند و توانستند امتیازهای زیادی كسب كنند. دیگر از بازی های رومیزی خبری نیست كه همه دور هم جمع می شدند و در تعامل و گفت و گو بازی می كردند. بازی هایی كه از زمان های گذشته برای مردم جذاب بود حتی خیلی ها می گفتند كه غارنشینان هم از این بازی استفاده می كردند و خودشان را سرگرم می كردند. بازی هایی كه تاریخچه لش به ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد اما امروزه طرفداران زیادی ندارد یا اگر هم داشته باشد خیلی كم است و بازی ها وِرد زبانشان نیست.
قدیمی ترین بازی های فكری ـ سرگرمی رومیزی در گذشته
«قدیمی ترین بازی جهان كه باستان شناسان اطمینان دارند در زمره بازی ها قرار می گرفته «سنت» (senet) نام دارد كه در مصر باستان بازی می كردند روش بازی كردن سنت مشخص است و امروزه هم می توان آنرا بازی كرد. داستان این بازی دونفره به این شرح است كه مصری ها معتقد بودند هر انسانی هم زادی ست كه بعد جسمانی ندارد و در واقع روح آن فرد شمرده می شود. آنها به این هم زاد «كا» می گفته اند. در باور مصریان باستان كا همان چیزی است كه پس از مرگ انسان به سرزمین مردگان می رود و بعد از طی مراحل چندگانه در نهایت به بهشت یا جهنم رهسپار می شود. در این بازی هر بازیكن نقش كای خودرا در مواجهه با این مراحل چندگانه تا سرمنزل نهایی بازی می كند و باید اهتمام كند به بهترین و سریع ترین روش از موانع پیشرو عبور كند و خودرا به بهشت برساند. البته در دوران قدیم تاس به شكل مدرن امروزی كه ما می شناسیم یعنی یك چندوجهی منتظم اختراع نشده بود و بجای آن از چیزی به نام «قاپ» استفاده می شد. قاپ استخوانی در بدن شتر است كه به شكل یك چندوجهی نامنتظم است و آنرا مثل تاس پرتاب می كنند و مانند تاس هر وجهی معنای خاص خودرا دارد.»
اما بعدها در شهر سوخته بازی بعنوان «نرد» بوده كه هم اكنون هم جزء پرطرفدارترین بازی ها است با اسامی مختلفی آوازه اش تا قبرس و امپرطوری روم و بین النهرین هم رسیده بود. نرد یكی از قدیمی ترین بازی های شناخته شده دنیا بشمار می رود كه باستان شناسان قدمت آنرا ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد تخمین زده اند. چیزی كه در شهر سوخته پیدا شده شامل چند تاس و دو سری دوازده تایی مهره است كه برای این بازی استفاده می شده است. البته داستان ها درباره این بازی به این شكل روایت شده كه یكی از امپراطوران روم با نام كلادیوس به این بازی به شدت علاقه داشته و نسخه های نفیس آنرا ساخته حتی دستور داده كه نقشه بازی پشت ارابه اش حكاكی شود البته رومیان باستان به این بازی تابولا می گفتند. خیلی ها بر این امر صحه گذاشتند كه در آن دوران این بازی ها برای طبقات اشراف بود از همیم رو طبقه متوسط جامعه برای سرگرمی بازی بعنوان «دوز» را ابداع كردند و بعد هم بازی «یاتزی»؛ یاتزی بازی ای است كه با تاس ریختن و امتیازشماری پیش می رود كه در آن هر بازی كن با ریختن ۵ تاس در هر نوبت باید شانس خودرا مدیریت كند و امتیاز بیشتری را با عنایت به آن چه شانس برایش رقم زده به دست آورد. این بازی در واقع تمرینی است برای پذیرش اقبال بد در زندگی و مدیریت اتفاقات مختلف و حتی ناگوار. تمام این ها را بیان كردیم كه به این نقطه برسیم بازی رومیزی، فكری و سرگرمی در دوران قدیم تا چه اندازه مورد استفاده قرار می گرفته و در بین طرفدارانش محبوب بوده است و همه در كنار یكدیگر سرگرم می شدند.
بازی های رومیزی از چه زمانی حذف شد؟
۲۳۰۰ سال پیش بازی هایی به نام تَفی بودند كه به صورتی اجداد شطرنج امروزی به حساب می آیند تفی مجموعه ای از بازی ها است كه روی یك صفحه شبیه به شطرنج -البته با تعداد خانه های متفاوت از ابعاد ۷ در ۷ تا ۱۳ در ۱۳- و با دو رنگ مهره بازی می شده است. منشا این بازی كشورهای اسكاندیناوی و نورس هستند. البته در هند بازی ای به اسم چاتورانگا وجود داشت كه از نیاكان شطرنج به شمار می آید. به هر تقدیر شطرنج به روایات مختلفی ۵۰۰ سال پیش از میلاد در شكل باستانی خود پدید آمده است اما در سال ۱۸۵۱ نخستین تورنمنت رسمی شطرنج انجام شد و شطرنج را بطور رسمی از رسته ی بازی ها به رسته ی ورزش ها منتقل كرد. اما امروزه بازی های رومیزی دستخوش تغییراتی شده و نوع بازی ها متفاوت شده است حتی خیلی از این بازی ها به در چارچوب بازی های كامپیوتری هم درآمدند و مورد استقبال هم قرار گرفتند.
در دنیای بازی های رنگارنگ موبایلی امروزه «برد گیم ها» به سختی مخاطبان خودرا نگه داشتند اما در دنیا هنوز طرفداران خاص خودش را دارد. در هفته های آینده بزرگترین نمایشگاه بردگیم در اسِن آلمان برگزار می شود و یكی از تولیدكنندگان بازی های رومیزی برای نخستین بار در این نمایشگاه حضور دارند اشكان جواهری یكی از تولیدكنندگان بازی های رومیزی درباره حضورش در این نمایشگاه می گوید: گروه ما نزدیك به ۵ یا ۶ سال است كه در زمینه بازی های رومیزی (بردگیم) فعالیت می كند و با ساخت و تولید بازی ها تصمیم گرفتیم كه در بزرگترین نمایشگاه بردگیم آلمان شركت نماییم برای درنوردیدن فرآیند و شركت در این نمایشگاه با مرجع بازی های رومیزی به نام «بُردگیم گیك به مدلول خوره های بازی های رومیزی» ارتباط گرفتیم، البته این معتبرترین گروه دنیا در زمینه بازی های رومیزی هستند كه اگر كسی می خواهد بازی ثبت كند یا وارد این حوزه شود باید بعنوان مرجع بازی خودرا در مرجع ثبت كند. این مرجع به صورت دقیق و پیوسته برنامه های مختلف دارند، ایونت های جهانی دارند، در هر نمایشگاه های خارجی شركت می كنند و منبع معتبر در بازی های رومیزی دنیا هستند.
چرا دولت برای تولید بازی های فكری و سرگرمی حمایتی نمی كند؟
او ادامه می دهد: هر سال در شهرهای مختلف نمایشگاه بازی برگزار می گردد كه نمونه آن نمایشگاه اسِن آلمان است كه بزرگترین نمایشگاه بازی در دنیا بشمار می رود. گروه بازی سازی ما نخستین گروه ایرانی است كه امسال در این نمایشگاه غرفه گرفته ایم تا بازی های رومیزی مان را در فضا و سطح گسترده تر معرفی نماییم و در معرض نمایش مخاطبان قرار دهیم. بازی های رومیزی ما جهت شركت در این نمایشگاه با عنوان «شب مافیا»، «اسم وفامیل» كه اقتباسی هستند و بازی «دو خوان» و «آخرین ایستگاه» كه طراحی مجموعه مان است كه البته در تهران منتشر نشده است، از همین رو ما می خواهیم در نمایشگاه این بازی ها را معرفی نماییم تا ناشر خارجی امتیاز این بازی ها را بخرد. البته یكی دیگر از امتیازات گرفتن لایسنس است. همین طور به جهت اینكه با شركت های مختلف در زمینه بازی ها مشاركت و تعامل داشته باشیم تا با اندیشه ها و تفكرات دیگر فعالان این حوزه آشنا شویم كه هم شرایط را بهتر بسنجیم و هم بازی را برای آنان توضیح دهیم كه بازی چگونه است و روش بازی به چه نوعی است!
جواهری درباره نوع حمایت های دولتی از بازی های رومیزی و كسانی كه در این زمینه فعالیت دارند، می گوید: هر چقدر به دنبال این بودیم كه از طرف دولت برای اجرای طرح بازی های رومیزی و معرفی آن به مخاطبان كمك و حمایتی بگیریم اما هیچكس ما را در این راه یاری نكرد. همین طور با ستاد فناوری های نرم و هویت ساز دراین باره صحبت كردیم، استقبال هم كردند اما هیچ نوع حمایتی صورت نگرفت.
او درباره ممیزی ها و سختی های ثبت بازی های رومیزی ادامه می دهد: ببینید یك بازی به نام «پسرخوانده» ساخته شده است كه در ژانر وحشت است و شخصیت های موجود در بازی یكدیگر را می كُشند، این بازی سال قبل بعنوان بازی برتر شناخته شد، امتیازهای زیادی گرفت، در جشنواره ها شركت كرد و جوایز بسیاری كسب نمود حتی وزیر ارشاد از غرفه آنان در جشنواره بازدید كرد و تریبون خوبی برایشان بوجود آمد، با این وجود من بازی طراحی كردم و به كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان بُردم تا بازی را ثبت كنند اما به موضوعاتی ایراد گرفتند مثلا چرا فلان شخصیت چاقو دستش است یا اینكه چرا فلانی اسمش این است با ایراداتی آنرا ثبت نكردند در صورتیكه من بازی شب مافیا را كه طراحی كردم رده سنی مثبت ۱۶ هم داشت اما ثبت نكردند و گفتند كه باید اصلاحات بر روی آن صورت گیرد. این نوع تبعیض هایی كه وجود دارد مانع پیشرفت این نوع بازی های رومیزی می شود.
ایرادات بنی اسرائیلی یا سانسور درست
این تولیدكننده بازی ها رومیزی بیان می كند: حتی می بینیم كه در خیلی از بازی ها موادمخدر مصرف می كنند یا دزدی و غارت در آن بازی وجود دارد حتی رده سنی هم در آن قید نشده است، ثبت شده و مخاطبان با آن بازی می كنند ولی به بازی كه در آن شخصیتی چاقو دستش گرفته ایراد می گیرند. یا در بازی دوخوان بعنوان قلدر ایراد گرفتند كه این عنوان نباید وجود داشته باشد اما از عنوان قاتل ایرادی نگرفتند گویا قلدربازی فرهنگ غلطی است كه نباید جوانان ما آنرا یاد بگیرند اما قاتل را نمی دانم چرا ایراد نگرفتند. در صورتیكه این بازی رده سنی مثبت ۱۶ می خورد.
جواهری می گوید: با عنایت به تمام سختگیری ها و ممیزی درباره تولید بازی رومیزی در كشورمان و ایراداتی كه نسبت به بعضی موارد گرفته می شود، می بینیم كه بازی های خارجی در این زمینه وارد كشور شده كه تمام این المان های چاقو و... دارد و مخاطبان زیادی هم با آن بازی می كنم البته من مخالف واردات بازی های خارجی نیستم بلكه مخالف رفتارهای دوگانه متولیان این امر هستم برای اینكه نمی توان به تولیدكننده های ایرانی ایراداتی را بگیرند و مانع تولید بازی هایشان شوند از طرفی هم بازی های خارجی در بازار پُر شود و برنامه ها و بازی های ویدئویی بازار را از آن خود كنند.
او درباره فرهنگسازی بازی های سرگرمی و فكری رومیزی ادامه می دهد: نخستین قدم در زمینه فرهنگسازی تفهیم واژه های تخصصی بازی است. برای اینكه زمانی كه اسم «بازی» می آید بیشتر ذهن ها به سمت اسباب بازی می رود. اسباب بازی همون TOY و بازی به GAME مشهور است كه اگر اسم گیم هم می آید ذهن ها به سمت بازی های موبایلی و كامپیوتری می رود و بازی رومیزی نادیده گرفته می شود. باید فرهنگسازی نماییم كه بازی های سرگرمی و فكری رومیزی هم درمیان مردم شناخته شود.
منبع: دست و هنر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب