محمداسماعیل حاجی علیان، برگزیده قلم زرین عنوان كرد
از دوری از مطالعه در مجلس تا كج روی فرهنگی
به گزارش دست و هنر محمداسماعیل حاجی علیان كه معتقد می باشد كتاب و كتاب خوانی از ارزش و جایگاه خودش دور شده و گرفتار افت و كج روی فرهنگی شده ایم، می گوید: وقتی در كمیسیون فرهنگی مجلس كه همه سیاست های فرهنگی به نظر آنها وابسته است، «دوری شدید و كهنگی فضای مطالعه» وجود دارد، در قشر عادی مردم بدتر از این اتفاق می افتد.
این داستان نویس که با رمان «آتون نامه» در بخش داستان بزرگسال هجدهمین جشنواره «قلم زرین» برگزیده شده است، در گفت و گو با ایسنا، درباره وضعیت ادبیات داستانی در سال های اخیر اظهار نمود: دراین زمینه باید به دو نکته دقت کرد؛ نخست این که آیا داستان ایرانی کیفیت دارد یا خیر؟ باید بگویم که اتفاقا داستان ایرانی در این سال ها رشد خیلی خوبی داشته و از لحاظ کیفی داستان های خیلی خوب، متنوع و با ایده ها و تکنیک های مختلفی نوشته شده است. اما نکته دیگر این است که آیا داستان ایرانی به خوبی به مخاطبان معرفی می شود یا خیر؟ باید بگویم خیر. سلسله عوامل مختلفی وجود دارد که داستان ایرانی به مخاطب ایرانی خوب معرفی نشود.
او سپس با بررسی عواملی که موجب خوب معرفی نشدن داستان ایرانی می شود اظهار داشت: نخستین عامل به این برمی گردد که شکل کنونی داستان ایرانی عمر زیادی ندارد. ما از گذشته ادبیات کهن، تعلیمی، عرفانی و ادبیات قصه گویی و... داشتیم، شعرهای شاعران اکثرا روایت داشتند و شاعران از روایت گری در سرودن شعرهای شان استفاده می کردند و در واقع قصه می گفتند که نمونه مشهور آن نظامی گنجوی است.
حاجی علیان با بیان این که روایت گری یکی از عناصر بنیادین ادبیات ایران از گذشته تا به امروز بوده است اظهار نمود: اما این شکل نوین داستان که می توان گفت به شکل غربی است، از جنبش مشروطه به بعد شکل گرفته، فراز و فرود داشته تا این که به اواخر دهه ۹۰ رسیده است، زیبایی و جذابیت روایت دهه به دهه در آن ارتقا دارد و سال به سال بیشتر می شود. اما نخستین عاملی که بر معرفی آن تاثیر منفی دارد این است که چون یک هنر غربی است و از ترجمه به آن رسیده ایم، آثار ترجمه همیشه جایگاه ویژه ای دارند، البته ترجمه ها خیلی هم مفید و کاربردی بوده اند، چون ادبیات نوین را از ترجمه داشته ایم، اما به این واسطه همیشه رویکرد به آثار خارجی در ذهن ما ایرانیها ریشه دارد و الان هم به آن بیشتر پرداخته می شود.
او اضافه کرد: برخورد ناشران، فعالان فرهنگی و حتی نویسندگان در حوزه نظارت بر چاپ و نشر موجب تشدید این مسئله می شود، یعنی این که می گوییم همه داستان های ایرانی سانسور می شود و چیزی برای گفتن نمی ماند، موجب می شود مخاطب ایرانی نسبت به داستان ایرانی دلسرد شود و بگوید وقتی خودشان می گویند چیزی نمی ماند پس هیچ چیز نیست، برویم همان خارجی ها را بخوانیم که همه چیز را راحت می گویند.
این داستان نویس همین طور به تاثیر رعایت نکردن کپی رایت بر معرفی نشدن داستان ایرانی اشاره و بیان کرد: چون ما هنوز قوانین کپی رایت را نپذیرفته ایم و محدودیتی در ترجمه و انتشار آثار خارجی نداریم، ناشران کتابی را که در ۱۰ کشور دیگر محبوب شده، منتشر می کنند و مردم هم می خواهند آنرا بخوانند تا بدانند این کتاب که این قدر محبوب شده، چیست. از طرفی داستان ایرانی خیلی ضعیف ترجمه شده و دیگران داستان ایرانی را بسیار کم می شناسند. البته کارهایی که خوب ترجمه شده با اقبال روبه رو شده است، اما در حالت کلی داستان ایرانی را در خارج از کشور خیلی خوب نمی شناسند. در جامعه ایرانی هم بواسطه سلسله عوامل زیادی همچون مشکلات نشر، مشکلات کاغذ و بروکراسی هایی که وجود دارد، و علاقه مندی کم کمپانی های نشر به برخورد درست با یک کتاب موجب می شود داستان ایرانی آن طور که شایسته است، خوب به مخاطبان معرفی نشود. البته حالا آن قدر این مسئله قیمت کاغذ تاثیر گذاشته که حتی ناشران بزرگ هم تصمیم گرفته اند داستان ایرانی چاپ نکنند.
محمداسماعیل حاجی علیان همین طور با انتقاد از دوری مردم از کتاب اظهار داشت: یک مسئله بسیار بزرگ که وجود دارد این است که خیلی وقت است کتاب از سبد خانواده ها حذف گردیده است. این به سیاست های مختلفی که درست یا نادرست در زمینه فرهنگی اعمال یا به آنها پرداخته شده، برمی گردد و نتیجه این شده که کتاب خیلی وقت است از سبد خانوار فاصله گرفته است. بتازگی از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس سوالی راجع به آخرین کتابی که خوانده اند و آخرین فیلمی که دیده اند، شده بود. وقتی در کمیسیون فرهنگی مجلس که همه سیاست های فرهنگی به نظر آنها وابسته است، «دوری شدید و کهنگی فضای مطالعه» وجود دارد، در قشر عادی مردم بدتر از این اتفاق می افتد. بزرگ ترین عاملی که وجود دارد این است که کتاب و کتاب خوانی از ارزش و جایگاه خودش دور شده و ما گرفتار افت و کج روی فرهنگی شده ایم. اگر بخواهیم این مساله در هر شرایطی اصلاح بشود یا تغییری در آن ایجاد شود، نخستین کار این است که همه تلاش مان را بکنیم تا کتاب به خانواده برگردد و در محیط های خانوادگی معرفی شود و خواندن کتاب و تعریف از آن جای اتفاقات دیگر را بگیرد.
نویسنده «آتون نامه» همین طور درباره این کتاب توضیح داد: «آتون نامه» یک رمان زندگی نامه است درباره زندگی یک شخصیت که در فراز و فرودهایی که در خانواده و اجتماع برایش اتفاق می افتد تعیین می شود که در آینده چه اتفاقی برایش خواهد افتاد. این شخصیت از یک خانواده بزرگ و اصیل است که به فتحعلی شاه بازمی گردد. مواجهه او با این تحول شخصیت در حین جنگ روس ها با ایران است. رمان از این جا شروع می شود که این جنگ شروع می شود و علما اعلام جهاد می کنند. یکی از برادران این شخصیت سردار است و نامه ای برای پدرش می نویسد و در آن قید می کند که من عار دارم از این که برادری دارم که در خانه نشسته و سرزمین ایران دارد از بین می رود. پدر مخالف حضور این برادر است چون می خواهد او درس بخواهد اما به اجبار پای اسماعیل که فرزند کوچک این خانواده است به جنگ باز می شود. این سرآغاز تحول شخصیت اسماعیل است که بعد به یکی از سرداران بزرگ سپاه تبدیل می شود و....
منبع: دست و هنر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب