محمدرضا لطفی تار عاشقانه ی ایران که هیچگاه خاموش نشد

محمدرضا لطفی تار عاشقانه ی ایران که هیچگاه خاموش نشد به گزارش دست و هنر، گلستان استاد لطفی با پنجه های آتشینش، تار را به ناله های عرفانی و فریادهای اجتماعی گره زد؛ هنرمندی که موسیقی را از قفسِ تکرار رها و به آسمانِ ابداع پرتاب کرد. محمدرضا لطفی، نه فقط یک استاد موسیقی، که پیامبرِ نوایِ اصیل ایرانی بود. این گزارش، روایتی است از زندگیِ پُر تب وتابِ مردی که سازش، قلبِ ایران را می تپاند.


محمدرضا لطفی، نه تنها یک موسیقیدان، بلکه نماد مقاومت فرهنگی و احیاء موسیقی اصیل ایرانی بود، وی آهنگساز و نوازنده چیره دست خیلی از سازها همچون سنتور، تار، سه تار، کمانچه، نی و پیانو به حساب می آید که با خلق آثاری بی بدیل و پژوهش در موسیقی سنتی ایران به یکی از برجسته ترین استادان این عرصه تبدیل شد و نام خویش را برای همیشه در این هنر جاودانه کرد.
محمدرضا لطفی در ۱۷ دی ۱۳۲۵ خورشیدی در گرگان و خانواده ای فرهنگی دیده به جهان گشود، پدر و مادر وی هر دو معلم و زاده گرگان بودند. مادرش علاوه بر معلمی، قرآن هم تدریس می کرد اما پدرش بعد از مدتی حرفه معلمی را رها کرد و به تجارت و زراعت پرداخت. لطفی می اظهار داشت: پدر و مادرم هر دو عاشق و دوست دارِ موسیقی بودند و پدرم خواننده و نوازنده تار هم بود و صدایش به صدای رضاقلی میرزا ضِلّی شباهت داشت؛ اما با زنگ بیشتر. لطفی در زادگاهش تحصیلاتِ عمومی خویش را گذراند و در آغازِ جوانی برای فراگیریِ ساز تار به تهران نقل مکان کرد، وی در ابتدا در کلاس هایِ شبانه هنرستانِ موسیقی نام نویسی کرد و سپس به کلاس هایِ روزانه هم راه پیدا کرد و به مدت پنج سال در کلاس های آزادِ هنرستان موسیقی به آموختن موسیقی نزد اشخاصی مانند علی اکبر شهنازی و حبیب الله صالحی پرداخت.


نقش محوری در احیای موسیقی دستگاهی


لطفی از بنیانگذاران کانون چاووش (۱۳۵۶) بود، جایی که موسیقی ایرانی را با پیام های انقلابی و اجتماعی درآمیخت. آثاری مانند «ایران ای سرای امید» (با صدای محمدرضا شجریان) و «سپیده» (با شعر هوشنگ ابتهاج) از نمونه های درخشان این دوره اند. او ردیف موسیقی ایرانی را نه بعنوان مجموعه های خشک، بلکه به مثابه زبان زندهٔ بیان هنری آموزش می داد.

تفاوت رویکرد لطفی:

تاکید بر بداهه نوازی خلاقانه به جای تقلید صرف از آثار گذشتگان خصوصیت منحصر به فرد استاد بود.

سبک نوازندگی: تارِ سخنگو

تارنوازی لطفی تلفیقی از ضرب آهنگ های پرانرژی و ملودی های غمگینانه بود، استفاده از کوک های نامتعارف (مانند کوک اصفهان با فاصلهٔ چهارم) برای ایجاد فضای جدید و تأثیرپذیری از مکتب سیدحسین طاهرزاده و میرزا عبدالله، اما با نگاهی امروزی از دیگر نکات مهم در آثار قلندر موسیقی ایران است، اجرای «پرواز عشق» (بداهه نوازی در ماهور) که در آن تار او مانند یک راوی عرفانی سخن می گوید را میتوان بعنوان یک نمونه شاخص از آثار او نام برد.


تدریس و مکتب لطفی

لطفی بعد از مهاجرت به آمریکا (۱۳۶۴)، مؤسسهٔ فرهنگی هنری آوای شیدا را تأسیس کرد تا موسیقی ایرانی را به نسل های بعد منتقل کند، شاگردان او (مانند حمید متبسم و سعید فرج پوری) امروز از چهره های تاثیر گذار موسیقی هستند.
روش تدریس او: «یادگیری از طریق شنیدن و تجربه» به جای نتخوانی صرف بود.

لطفی و عرفان: موسیقی به مثابه سلوک

او موسیقی را مراقب های روحانی می دانست و به اشعار مولانا و حافظ عشق می ورزید. در کنسرت هایش، گاه ساعت ها به اجرای بداهه می پرداخت تا حالِ مخاطب را از حالت عادی به وجد عرفانی برساند.

آلبوم های شاخص:

«چهره به چهره» (با شجریان)، «قافله سالار» (اجرای تصنیف های عارف قزوینی)، «به یاد عارف» (تکنوازی تار در اصفهان) از آلبوم های معروف استاد است.

درگذشت و میراث ماندگار
استاد محمدرضا لطفی در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۳ (برابر با ۲ مه ۲۰۱۴ میلادی) در سن ۶۸ سالگی بر اثر بیماری سرطان در تهران دارفانی را وداع گفت. پیکر او بنا به وصیت خودش در شهر گرگان، زادگاهش، به خاک سپرده شد.
به گزارش دست و هنر به نقل از ایسنا، لطفی نه نوازنده ای معمولی، بلکه فیلسوفی با تار بود که موسیقی را ابزار کشف حقیقت می دانست. او از قواعد سنتی عبور کرد اما به روح موسیقی ایرانی خیانت نکرد. امروز آثار او پل ارتباطی نسل های قدیم و جدید موسیقی ایران است.




منبع:

1404/02/12
17:23:31
76
0.0 / 5
تگهای خبر: آثار , آموزش , پیانو , سنتی
این مطلب دست و هنر مورد پسنده؟
(0)
(0)
X
تازه ترین مطالب دست و هنر مرتبط
نظرات کاربران دست و هنر در مورد این مطلب
نظر شما درباره این مطلب دست و هنر
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۸ بعلاوه ۳
دست و هنر
پربیننده ترین ها

پربحث ترین ها

جدیدترین ها

dastohonar.ir - حقوق مادی و معنوی سایت دست و هنر محفوظ است

دست و هنر

هنر و صنایع دستی ... دست و هنر، اصالت و زیبایی هنر ایرانی ... دنیای هنر در دستان شما